فقر و ثروت بی اندازه (۱)

نوشتۀ مایکل کِرتوتی ‌(Michael Curtotti)(۲)

چهارم می ۲۰۱۷
ترجمه مهرداد جعفری

شکاف بین فقرا و ثروتمندان به عنوان دو مسألۀ عدالت اقتصادی و عامل عدم ثبات سیاسی ممالک مجدداَ یکی از مباحث مورد گفتگو بین نفوس جامعه گردیده.(۳)

این نکته همچنین یکی از مسائل مورد نظر نگرانی جامعه بهائی است.

در آثار عرفانی اولیه خویش حضرت بهاءالله نظرشان را به بیعدالتی در تفاوت فقر و ثروت را معطوف نمودند. حضرت بهاءالله کم ارزش نهادن فقرا در جامعه را به چالش کشیده اند (به این نظر که حیات هر انسانی پر ارزش است.)

حضرت بهاءالله می فرمایند:

«یَا ابنَ الرُّوحِ لا تَفتَخِر عَلَی المِسکِینِ بِافتِخارِ نَفسِکَ، لأنِّی أَمشی قُدّامَهُ وَ أَراکَ فِی سُوءِ حالِکَ وَ ألعَنُ عَلَیکَ اِلَی الاَبَدِ.»(۴)

این امر به تنهائی شرط کافی نیست. ثروتمندان وظیفۀ بخشش و سخاوتمندی هم در مورد داشتن ثروت خویش دارند.

مجدداً می فرمایند:

«ای اغنیای ارض فقرا امانت منند در میان شما؛ پس امانت مرا درست حفظ نمائید و به راحتِ نَفسِ خود تمام نپردازید»(۵)

«یَا ابنَ الاِنسانِ أنفِق مالِی عَلی فُقرائِی لِتُنفَقَ فِی السَّماءِ مِن کُنُوزِ عِزٍّ لا تَفنی وَ خَزائِنِ مَجدٍ لا تَبلی، وَلکِن وَ عَمری انفاقُ الرُّوحِ أجمَلُ لَو تُشاهِدُ بِعَینی.»(۶)

فقر شدید و ثروت زیاد یکی از نکاتی است که حضرت عبدالبهاء در اَسفارِ غربِ خویش توجّه نفوس را بدان
جلب نموده اند.

«هریک از شما باید توجّه عمیقی نسبت به فقرا نموده و خدمتشان را نمائید. باید طوری ترتیب دهید که بتوان کمکی به ایشان نمود و از فقر شدیدشان جلوگیری نمود. بزرگ ترین خدمت این است که قوانین جامعه بنحوی وضع و اجرا گردد که امکان پذیر نباشد که معدودی ثروتمند بوده و در کنارشان جَمِّ غَفیری فقیر. یکی از تعالیم حضرت بهاءالله تعدیل احتیاجات یومیّه در جامعۀ انسانی است. تحت چنان تعدیلی فقر شدید و ثروت بی اندازه در شرایط زندگی بشر موجود نخواهد بود.» (۷)

«برای مقابله با نیاز به ثروت بی اندازه باید قوانینی مخصوص وضع گردد.»(۸)

با وصف این حضرت عبدالبهاء رسیدن به تساوی اقتصادی را امری غیر ممکن می دانند. نظام های آزمایش شده و شکست خوردۀ قرن بیستم به حدّ کافی شاهد صحّت این بیان است.

اخیراً بیتُ العَدلِ اَعظمِ اِلهی، هیأتِ بین المللی حاکمۀ دیانت بهائی، توجّه نفوس را به مسائل و به کار گرفتن حیات اقتصادیِ انفرادی و نحوۀ عملکرد آن در جامعه جلب می نماید. قسمتی از این پیام در زیر آمده:

«رفاه هر بخشی از مردم جهان به نحوی جدایی ناپذیز با رفاه کل به هم آمیخته است. وقتی هر گروهی بدون در نظر گرفتن آسایش همسایگانش تنها به رفاه خود اندیشد و یا منافع اقتصادی را بدون توجّه به تأثیرش بر محیط زیست که تأمین کننده معاش همگان است دنبال کند، حیات جمعی نوع بشر است که دست خوش آسیب می شود. پس مانعی سر سخت در راه پیشرفت هدفمند اجتماعی قرار دارد: حرص و منفعت طلبی شخصی اغلب بر رفاه همگانی غلبه می یابد. ثروت در مقادیری وجداناً نامعقول اندوخته می شود و بی ثباتی حاصل از آن بر اثر توزیع نا متعادلِ درآمد و امکانات، هم در بین ملّت ها و هم درون ملّت ها، وخیم تر می گردد... ثروت باید به بشریّت خدمت کند، استفاده از آن باید با اصول روحانی هم خوان باشد، و سیستم ها در پرتو این اصول باید ایجاد شود.»(۹)

این پیام دربارۀ نحوۀ عمکرد آن در حیات انفرادی و جامعه (گرچه تأکید بر طرز رفتار افراد است) چنین ادامه می دهد.

«هر گزینه ای که یک فرد بهائی ـ به عنوان کارمند یا کارفرما، تولید کننده یا مصرف کننده، وام دهنده یا وام گیرنده، نیکوکار یا ذی نفع ـ انتخاب می کند اثری بر جا می گذارد و وظیفه اخلاقیِ داشتن یک زندگی منسجم چنین ایجاب می نماید که تصمیمات اقتصادی فرد با آرمان های متعالی او مطابقت داشته باشد و خلوص اهداف او با خلوص عمل او در راه تحقّق آن اهداف توأم باشد.» (۱۰)

هرچند افراد قادر به تغییر شرایط اقتصادی بدون کمک و حمایت چارچوب جامعه و مؤسّسات موجودۀ آن نخواهند بود ولی صریحاً توان و قدرت تصمیم گیری به عهدۀ هر یک از نفوس گذاشته شده. حال باید سؤال نمود که چگونه گزینه انفرادی قادر خواهد بود که به عدالت بیشتر در نظم اقتصادی کمک نماید؟

پاورقی ها:
توجّه: برای «محفوظ بودن حقّ چاپ» به اصل مقاله به انگلیسی مراجعه فرمائید.
(۱). این مقالۀ شمارۀ ۲۸ نویسنده می باشد.
(۲). مایکل کِرتوتی به مناسبت جشن دویستمین سالگرد تولد مبارک حضرت بهاءالله که در ۲۱\۲۲ اکتبر ۲۰۱۷ برگزار می گردد تعهّد شخصی نموده که تا آن روز ۲۰۰ مقاله در مواضیع مختلفه دیانت بهائی بنویسد، برای اصل این مقاله ها به //beyondforeignness.org/ مراجعه فرمائید.
(۳). برای اطلاع بیشتر به اصل مقاله که به تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۷ نوشته شده و در وبسایت //www.oxfam.org// موجود است مراجعه فرمائید.
(۴). کلمات مبارکۀ مکنونه حضرت بهاءالله (عربی) شمارۀ ۲۵. [مضمون فارسی: ای پسر روح به افتخار نفسِ خودت بر مسکین افتخار نکن، چه که همانا من جلوی او راه می روم و تو را در بدی حالت می بینم و تا ابد بر تو لعن می کنم.]
(۵). ایضاً (فارسی) شمارۀ ۵۴.
(۶). ایضاً (عربی) شمارۀ ۵۷. [مضمون فارسی: ای پسر انسان مال مرا به فقرایم ببخش تا این که در آسمان از گنجینه هایی که نابود نمی شود و از خزائن مجد و بزرگی ای که کهنه نمی گردد، بشخیده شوی. ولکن قسم به جانم که انفاق روح زیباتر و نیکوتر است اگر به چشم من ببینی.]
(۷). خطابۀ مبارکۀ حضرت عبدالبهاء در نیویورک، اوّل جولای ۱۹۱۲. اصل بیانات مبارکه به فارسی موجود نیست. این قسمت ترجمه به مضمون از یادداشت های Howard MacNutt می باشد.
(۸). ترجمۀ مضمون خطابۀ مبارکه مندرج در Paris Talk صفحۀ ۵۶ تحت عنوان The Sixth Principle
(۹). پیام اوّل مارس بیت العدل اعظم موجود در وبسایت //www.payamha-iran.org/
(۱۰). ایضاً.