شنبه، 22 سپتامبر 2007
موضع رسمی در حال بُروز در مصر: حقوق بهائیان را بدهید
مبتنی بر اطـّلاعاتی که اخیراً از رسانه‌های رسمی مصری به دست آمده، به نظر می‌رسد بهائیان عنقریب مجاز خواهند شد آزادانه دین خود را در اسناد رسمی دولتی، از جمله شناسنامه، مستند سازند.
جدید‌ترین این نشانه‌ها مقاله‌ای است که روز 22 سپتامبر 2007 در روزنامهء رسمی دولت موسوم به اخبارالیوم درج شد. در این مقاله، بحث اخیر تحت نظارت شورای ملـّی حقوق بشر گزارش شده است.
همانطور که قبلاً اشاره شد، نفوسی هستند که نسبت به حذف طبقه‌بندی دینی از کارتهای هویت کاملاً نظر مساعد دارند؛ در حالی که دیگران لزوم حفظ آن را مورد تأکید قرار می‌دهند.
آنچه که از اهمّیت خاصّ برخوردار است سخنان یکی از نفوس ذی‌نفوذ و مهمّ است که کسانی با همان مقام و مرتبت از او حمایت می‌کنند. دکتر زینب رضوان، استاد فلسفهء اسلامی دانشگاه، نمایندهء اوّل مجلس الشّعب (پارلمان مصر) و عضو شورای ملـّی حقوق بشر، نقطه نظرش را در مورد این بحران اعلام کرد و گفت، «حق هر فردی از آحاد بشر است که دین خود را مستند سازد، حتـّی اگر به دیانتی معتقد باشد که [اولیاء حکومت] آن را تصریح نکرده باشند.» او با استفاده از دو اصل عقیدهء خود را توجیه می‌کند: «اوّل آن که آزادی عقیده در قانون اساسی ذکر شده است. دوم فرصت مساوی در معاملات اجتماعی است ... که همهء ما در قراردادهایمان از هویت طرف مقابل آگاه باشیم، بخصوص بهائیان، چون اسامی آنها شبیه اسامی مسلمانان است و این به نفع دختران ما است که با بهائیان ازدواج نکنند، و بالعکس.»
در رابطه با حکم مورّخ 16 دسامبر 2006 دادگاه عالی اداری مصر که بهائیان را از دریافت کارت هویت محروم می‌کند، او راه حلـّی را پیشنهاد کرد که «باید از مجلس و قوّه قضائیه خواسته شود به هر کسی که مایل است دیانتش را مستند سازد حقّ این کار عطا شود» و بر اهمّیت اظهار صحیح روی کارتهای هویت تأکید کرد زیرا این کارتها جزئی اساسی در بسیاری از معاملات در جامعه است، مانند ازدواج، ارث، و ابوّت فرزندان. او به لزوم «صراحت و صداقت» به عنوان عوامل تسهیل‌کنندهء این مواضیع مهمّ اجتماعی اشاره نمود.
دکتر احمدکمال ابوالمجد، وزیر سابق اطـّلاعات، استاد قانون اساسی و معاون شورای ملـّی حقوق بشر، با زینب رضوان نظر موافق دارد. او بر اهمّیت تمسّک به تضمین‎های قانون اساسی که حقوق مساوی را برای کلـّیه شهروندان مصری در نظر گرفته و این که «هیچ تبعیضی نباید مبتنی بر تبار، جنسیت و دیانت وجود داشته باشد و همه باید به آن متمسّک باشند» تصریح و تأکید نمود. او اصرار نمود که باید به بهائیان اجازه داده شود در نهایت صداقت دیانت خود را بهائی ذکر نمایند و پافشاری نمود که «ما نمی‌توانیم کسی را به تغییر دیانتش در کارت هویت مجبور کنیم یا نام او را به عنوان مسلمان ثبت نماییم، بخصوص وقتی که قانون آزادی کامل عقیده را برای ما تثبیت نموده، و بعد از آن ما نمی‌توانیم کسی را از این واقعیت معاف نماییم.»
نشانهء دیگری از موضع رسمی حکومت در دو محلّ مشاهده می‌شود؛ یکی عقیدهء مؤسّسهء الأزهر مصر و نیز گنجاندن موضع مزبور در نشریهء رسمی حزب حاکم موسوم به الحزب الوطنی [حزب دموکراتیک ملـّی].
تقریباً یک سال قبل، روزنامهء الوطنی الیوم (سخنگوی دولت) مصاحبه‌ای را با شیخ الأزهر، دکتر محمّد سیّد طنطاوی منتشر کرد که در طیّ آن وی موضع مقامات برجستهء پیشرو اسلامی الأزهر را به وضوح اعلام نمود. این واقعهء خاصّ سال گذشته در اینجا انتشار یافت.
جالب آن که، همین مصاحبه همچنان در سایت روزنامهء مزبور تا این تاریخ درج می‌شود که آخرین آن تاریخ 18 سپتامبر 2007 را دارد.
ذیلاً گزیده‌ای از مصاحبهء مزبور را درج می‌نماید؛ سؤالات 4 تا 8 که به بهائیان اشاره دارد، به طور کامل ترجمه شده است.
سؤال – سازمانهای حقوق بشر توصیه کرده‌اند که ستون مذهب از اسناد رسمی حذف شود زیرا بین شهروندان تبعیض ایجاد می‌کند. نظر شما چیست؟ منظور آنها از حذف ستون مذهب چیست و چرا آن را تقاضا دارند؛ آنها به چه حقـّی حذف ستون مذهب را توصیه می‌کنند؟
جواب – آنها در این مورد حقـّی ندارند؛ به نظر ما وجود ستون مذهب کاملاً صحیح است، و موجب هیچگونه تبعیضی هم نیست. این هیچ ربطی به حقوق بشر و هیچ چیز دیگری ندارد؛ ذکر دین در ستون تعیین شده یک باید است؛ باید است؛ باید است!
سؤال – اصرار شما بر لزوم آن چه منفعتی دارد؟
جواب – منفعت ناشی از هدف از وجود آن است، که باید شخص را در اسناد رسمی‌اش توصیف نماید؛ هیچ ضرری از مستند ساختن دیانت شخص، هرچه که باشد، متوجّه او نمی‌شود؛ پس چرا حذف شود؟ ستون مذهب نباید تغییر داده شود، مهم نیست چه کسی درخواست می‌کند، زیرا هر شخصی محقّ است که دینش را در ستونی که برایش تعیین شده تصریح نماید.
سؤال – حتّی اگر بهائی باشد؟
جواب – بله، در این ستون بنویسد «بهائی»؛ مادام که این عقیدهء اوست و آن را دیانت خود قرار داده، چه اشکالی دارد؟ نوشتن «بهائی» در ستون مذهب ارتباط سایر ادیان با او را روشن می‌کند و سایر نفوس را از وابسته کردن خود به ادیان آسمانی دیگر وقتی که اینها از آن مبرّا هستند، باز می‌دارد.
سؤال – بنابراین، این به معنی تأیید [به رسمیت شناختن] آن به عنوان یک دین است؟
جواب – بهائیت دین نیست؛ امّا، نوشتن آن به عنوان عقیده در ستون مذهب میسّر است و ضرری ندارد؛ بلکه تمایزی اجباری برای کسانی است که از ادیان آسمانی تبرّی جُسته و مرتدّ شده‌اند.
سؤال – شما بهائیت را گروهی ناراضی [مرتدّ] می‌دانید که از اسلام جدا شده و با این حال از آزادی عقیده صحبت می‌کنید – در اینجا تناقضی مشاهده نمی‌کنید؟
جواب – آزادی عقیده برای همه تضمین شده نه برای شخصی خاصّ؛ منظور از آزادی عقیده این است هر یک از آحاد بشر عقیده خود را داشته باشد؛ کسی که بر مسند قضاوت نشسته خداوند است.
بدیهی است، می‌توان یک نتیجه گرفت: حکومت قویّاً به سوی صدور اجازه به بهائیان حرکت می‌کند که در کمال صداقت در کلـّیه اسناد رسمی دیانت خود را ذکر کنند. مضافاً، مصر در مورد حلّ بحران جاری اسناد هویت و حقوق شهروندی جدّی است. تمامی نشانه‌ها حاکی از تمایل و قدم‌های مثبتی است که توسّط دولت در تلاش‌هایش برای اعطاء حقوق کامل مدنی، مبتنی بر تضمین‌های قانونی اساسی، به کلّیه شهروندان مصری برداشته می‌شود. اگر ما مدنیت موروثی و عظیم مصر را مدّ نظر قرار دهیم، چنین تصمیمی حیرت‌آور نیست. مطمئنـّــاً گاهی به علـّت شرایط غیر قابل کنترل، اشتباهاتی رخ می‌دهد، امّا آیت عظمت زمانی مشهود می‌گردد که حکومت مایل است در تلاش‌هایش برای خدمت منصفانه به شهروندانش، بر غرورش غلبه نماید.
------
8 اظهار نظر:
باک گفت: همیشه از این تفکّر در حیرتم که اینهمه مردم در کمال ثبوت و رسوخ می‌توانند معتقد باشند که فقط یک خدا وجود دارد و باز هم با دیگران در این مورد اختلاف داشته باشند. بسیاری از نهضت‌های مجزّا، امّا سازگار و در همان حدّ رئوف و بامحبّت در این طریق سیر می‌کنند که در زمینه‌های مشترک با هم توافق داشته باشند. ما هم به طریق خودمان باید نقشمان را ایفا کنیم.
ایدو ریور گفت: باعث مسرّت است که این موضوع در حال حلّ شدن است و ما می‌توانیم به موضوع بعدی بپردازیم. پیشرفت حاصل می‌شود؛ اگرچه به کُندی، امّا به اطمینان.
بایلو گفت:می‌توان گفت که این موضوع برای بهائیان مصر از فوریت برخوردار است. زندگی روزانهء آنها به حلّ فوری آن بستگی دارد.
نبیل گفت: بایلو، از درج این دیدگاه «رسمی» در حال بُروز متشکّرم. من این موارد را خواندم امّا آیا حکومت به حلّ موضوع نزدیکتر شده است؟ بهائیان مصر خیلی رنج برده‌اند؛ بنابراین امیدوار باشیم که پایان ماجرا نزدیک است! تا زمانی که این تحوّل رسمی شود، فقط خوش‌بینی خود را اظهار می‌داریم.
ناشناسی گفت: آنچه که در این وقایع متحوّل کننده مایهء خشنودی است این است که پیشرفت از طریق دموکراسی حاصل می‌شود. با این همه در این مورد، حکومت مصر ره به خطا رفته (در بسیاری از کشورها چنین اتـّفاقی معمول است) امّا، به مردم فرصتی داده می‌شود تا عقیدهء خود را آشکارا و آزادانه بیان کنند. میز گردها، مجادلات داغ، بیانیه‌های مطبوعاتی و اظهارات مندرج در جراید وجود دارد و به نظر می‌رسد در حرکت به سوی راه حلـّی منطقی و منصفانه مؤثـّر است. اگر نتیجهء غایی برای بهائیان مثبت باشد، نه تنها برای آنها پیروزی است بلکه برای مردم مصر نیز که نسبت به بی‌عدالتی واکنش نشان دادند، مظفـّریت است و مهم‌تر از همه، که به اندازهء کافی حیرت‌آور است، مظفـّریتی برای خود حکومت است که به سوی اقدامی جهت مردمی که نماینده‌شان است، رانده شده است. خطاب به اقلـّیتی که از چنین تصمیمی از سوی دولت، ناراضی‌‌اند می‌توان گفت: این ارادهء اکثریت مردم است. دموکراسی وقت می‌برد ... امیدوار باشیم آن زمان برای مصر فرا رسیده و امیدوار باشیم ایران کشور بعدی باشد!
بایلو گفت: این مسلـّماً آزمون واقعی دموکراسی است. همیشه به عمل معلوم می‌شود نه به حرف!
ناشناسی گفت: هر روز دعا می‌کنم که حسّ قضاوت عام و منطق در دو حکومت مصر و ایران مسلـّط باشد. این بنفسه معجزه است.
بایلو گفت: می‎دانم که حکومت مصر از قوّهء تمیز و هوشیاری برخوردار است. از لحاظ سنـّتی مصر هرگز افراطی نبوده است. امّا در مورد ایران مطمئن نیستم.