نزدیک شدن به عصر بلوغ و تمدن روحانی، قسمت 3

در جستجوی چارچوبی برای یک مدل توسعهء متوازن

در دو مقالهء اخیر دربارهء روابط انسانی و نظام تربیتی و نیز مفهوم کار و شغل در یک مدل توسعهء متوازن صحبت کردیم. در اینجا می خواهیم بعضی از دیگر ویژگیهای عمدهء عصر بلوغ و تمدن روحانی آینده را بررسی کنیم.

سلامتی و شادی

وقتی دربارهء علت ریشه ای بسیاری از مسائل و اختلافات شخصی خود صحبت می کنیم، سلامتی در مرکز توازن جسمانی، ذهنی و روحانی ما قرار دارد. اگر سالم نباشیم دشوار است که زندگی معناداری داشته باشیم و به جامعه خدمت کنیم. اما چنین به نظر می رسد که در جامعهء مدرن پول درآوردن و تمرکز بر پروژه ها اغلب بر سلامتی اولویت می یابد. آنقدر مشغول کار می شویم که نیاز خود را به روابط خوب، روشنی ذهن، تغذیهء مناسب، ورزش و استراحت فراموش می کنیم. سخت به خود فشار می آوریم تا پول بیشتری به دست آوریم و ساعات بی پایانی را صرف کار می نماییم. وقتی بدنمان نشانه هایی به شکل درد یا عفونت برایمان می فرستد فقط یک قرص می خوریم تا از آن نشانه ها خلاص شویم، و بعد ادامه می دهیم. این روش، به تدریج و در طی سالیان، به سلامت ما زیان وارد می کند. اغلب وقتی شروع به توجه می کنیم که دیگر خیلی دیر شده و صدمهء غیرقابل جبرانی وارد شده است.

آیا برای تأمین معاش مجبوریم سلامت خود را به خطر اندازیم؟ آیا در نظامی اسیر شده ایم که در آن انسانها به ابزار تقلیل یافته اند؟ آیا سبک زندگی جنون آمیز ما از کنترلمان خارج است؟ آیا از عواملی که می توانند به توانایی عملکرد ما آسیب بزنند آگاهیم؟ پاسخ این سؤالات و بسیاری سؤالات دیگر دربارهء کیفیت زندگی ما به این بستگی دارد که چقدر دربارهء خود و آنچه در اطرافمان است درک می کنیم. به هر حال یک چیز بسیار روشن است. هر کاری که انجام می دهیم و هرجایی که زندگی می کنیم، مدل متداول کنونی توسعه با تأکیدی که بر رفاه مادی دارد فشار عظیمی بر ما وارد می کند، و به توانایی ما برای حفظ توازن خود، برای سروسامان دادن به روابط خود، برای تفکر درست و برای شاد بودن آسیب می زند.

در این جامعهء جهانی که در آن تخصص برای موفقیت فرد ضروری است، فرصتی نداریم که دربارهء بسیاری از جنبه های دیگر زندگی خود بیاموزیم و به آنها توجه کنیم. این مخصوصاً دربارهء دانش ما از سلامت انسان صادق است. پزشکان متخصص، که مسؤول توصیه به ما هستند، سالهای زیادی آموزش می بینند و توجه خود را به طوری گسسته بر نشانه های بیماری متمرکز می نمایند. این رویکرد، که خیلی شبیه چگونگی عملکرد ما دربارهء هر چیز دیگری در زندگی است، به گونه ای طراحی نشده که علل ریشه ای را پیدا کند. بنابراین ما همچنان با استرس، تغذیهء بد و آلودگی زندگی می کنیم. در ضمن، فهرست بیماریهایی که پزشکی قادر به درمان آن نیست همچنان بلند و بلندتر می شود. میگرن، سرطان، آلزایمر، پارکینسون، اوتیسم، افسردگی، ... و این فهرست ادامه دارد.

تصویری کامل

حالا بیایید با عینک توسعهء متوازن به امور نگاه کنیم و سعی کنیم قسمتهای مختلف را به هم ربط دهیم. اول از همه، سلامت به ترکیبی از اجزاء بستگی دارد از جمله روابط بین اشخاص، افکار، تغذیه، ورزش و استراحت. باید به همهء فعالیتهای خود در سطح جسم، ذهن و روح توجه کنیم، در غیر این صورت تصویری ناقص و تکه تکه به دست خواهیم آورد.

وقتی به عنصر روابط اجتماعی، که به نظر می رسد مشکلات بسیاری در آن داریم، توجه می کنیم می بینیم که اختلاف و استرس مصاحب دائمی بسیاری از ما شده اند. چه از گسست خانواده صحبت کنیم چه از تنش جامعهء جهانی، اثرات آن را بر سلامت خود و نیز سلامت کسانی که از آنان جدا شده ایم احساس می کنیم. عقل سلیم می گوید که روابط سالم بین اشخاص برای آسایش و رفاه ما ضروری است. باید قدمهایی برداریم تا به سلامت جامعهء انسانی کمک کنیم، چه به صورت گذراندن وقت با خانواده و دوستان باشد چه به صورت پاسخگویی به نیازهای جامعهء جهانیمان، که به نوبهء خود به سلامت ما کمک خواهد کرد زیرا ما سلولهای یک بدنیم.

با بررسی جزء دیگر مؤثر بر سلامتی به بالاترین سطح می رسیم، جایی که ذهن دائماً در چالش است تا راهی برای بقا در این جامعهء بسیار رقابتی پیدا کند. می بینیم که چطور بعضی ذهنها راه کار را انتخاب می کنند و بعضی دیگر سالهای زیادی صرف می کنند تا مفاهیم و مهارتهای بسیار پیچیده را بیاموزند. اما چه یک مسؤول پذیرش باشید چه یک دکتر، نگرانی انتخاب درست و بالارفتن از نردبان ترقی همیشه با شماست. آیا تمایل بیش از حد به "فردگرایی" باید خودش یک بیماری محسوب شود؟ همانطور که قبلاً ذکر کردیم، توسعهء متوازن نیازمند تغییری است در روشی که ظرفیت خود را می سنجیم و در نوع فعالیتهایی که انتخاب می کنیم. رویکردی متحدالشکل که جامعه از آن حمایت کند به تحقق اهداف ما در زندگی و سعادت بیشتر همهء نوع انسان کمک خواهد کرد. ما با استفاده از استعدادها و مهارتهای منحصر به فرد خود خواهیم توانست به تدریج به سمت یک اقتصاد تعاونی پیش برویم. در این تصویر، موفقیت ما به نگاه مثبتمان، سلامت ذهنمان، و ظرفیت یا قابلیتمان برای تواندهی به دیگران بستگی دارد.

در مورد سلامت جسمانی چند عامل وجود دارد که باید دربارهء آنها صحبت کنیم. در اینجا تغذیه نقشی محوری دارد. بدیهی است که یک رژیم غذایی بسیار اسیدی شامل پروتئین حیوانی، چربی، غلات، شکر و غذای فرآوری شده، در ترکیب شیمیایی جریان خون ما که محیطی قلیایی است حتماً مشکلاتی ایجاد می کند. جالب توجه است که یک محیط اسیدی منجر به رشد باکتری، تخریب سلولی (پیری) و سوختگی [frying] عصبها می شود. افرادی با رژیمهای بسیار اسیدی معمولاً عصبی و دمدمی مزاجند. فقدان آب کافی و هوای تازه می تواند بدن ما را بیشتر اسیدی کند. ما به سادگی با افزودن سبزیجات و علفهای دریایی که بسیار قلیایی هستند می توانیم تعادل سلامت جسمانی خود را حفظ کنیم و بر سطح انرژی خود بیفزاییم. خوردن میوه و مقادیر کمی مغزجات و دانه جات نیز می تواند موادغذایی لازم برای عملکرد صحیح بدنمان را در اختیارمان بگذارد. ورزش هم کمک می کند که خون در سراسر بدن جریان یابد و به سلولها اکسیژن برساند که به نوبهء خود باعث می شود احساس بهتری داشته باشیم. استراحت و خواب به بدن فرصت می دهند که خود را از خستگی و فرسودگی روزانه که از عوارض زندگی پرسرعت ماست برهاند.

در اینجا ذکر این نکته لازم است که انسانها خصوصیات دندانی و گوارشی گوشتخواران را ندارند اما ما با سبک زندگی پراسترس خود و تنفس هوای آلوده و نیز با مواد شیمیایی گوناگونی که در بدن خود وارد می کنیم باید هم گوشت و محصولات حیوانی بخوریم تا سیستم ما را برای اینکه بتواند روزانه 12 تا 14 ساعت در محیط یک شرکت کار کنیم تقویت کند.

در نهایت سلامتی خیلی بیش از این است که فقط شکم خود را پر کنیم و چند قرص بخوریم تا ساختار بنیادی خود را تقویت کنیم یا نشانه های یک بیماری را خنثی سازیم. سلامتی عنصری حیاتی در زندگی ماست که تاحدودی به آنچه ما تنفس می کنیم، می خوریم و انجام می دهیم بستگی دارد. همچنین سلامتی به این بستگی دارد که برای خانوادهء بزرگ خود، انسانهای دیگر در آن طرف دنیا، چه اتفاقاتی می افتد. سلامتی یک عامل تعیین کننده در چگونگی عملکرد ما، چگونگی ارتباط ما با دیگران، و چگونگی عملکرد اقتصاد است. سلامتی ما بر همهء رشته ها از جمله کشاورزی، صنایع غذایی، پزشکی، صنایع دارویی، بیمه، سرگرمی، رسانه ها، حمل و نقل، ارتباطات، مسکن، سفر و غیره اثر می گذارد. پس دفعهء آینده که در یک نمایشگاه تجاری یا کنفرانس حاضر شدید که متمرکز بر یک صنعت خاص بود، فکر کنید چطور آن صنعت بر سلامت ما اثر می گذارد!

در مقالهء بعد (قسمت 4) مسائل زیست محیطی را به عنوان یکی از دیگر ویژگیهای اصلی عصر بلوغ انسان و تمدن روحانی آینده مورد بررسی قرار خواهیم داد.