در بهمن ماه امسال، سریالی با عنوان «عمارت فرنگی» از شبکه دو سیما پخش شد. این فیلم، سیر تاریخی سقوط قاجار، حکومت رضاخان تا سقوط پهلوی را به صورتی گذرا ترسیم می کند. بخش اصلی فیلم مربوط به سلطنت رضا شاه و نخست وزیری محمد علی فروغی است. در این میان شخصیت فروغی به عنوان جاسوس انگلیس، وطن فروش، طراح فجایع پیش آمده در سریال، در ظاهری موقر و دانش پرور معرفی شده است. مردی که ایرانیان او را خادم فرهنگ و ادب ایران می شناختند در انظار بینندگان فیلم درمدت ١٥شب به جاسوسی مکار، مزور و حتی آدم کش فروکاسته می شود که در کنار این کارها، گاه گلستان و بوستان سعدی را هم ورقی می زند و ابیاتی از شاهنامه را زمزمه می کند.

جالب آن است که در بخش اول فیلم از زبان فروغی جملاتی گفته می شود مبنی بر اینکه بهاییان در سقوط سلطنت قاجار ودر نتیجه به تخت نشاندن رضا شاه نقش اساسی داشته اند. در بخش دیگر فیلم رضا شاه از همسرش می پرسد محمد رضا و اشرف کجا هستند؟ او می گوید «بردمشان مدرسه بهاییها».

حال باید دید هدف پنهان نویسنده و مشاور پژوهشی این سریال (عبدالله شهبازی) چه بوده است؟

به نظر می رسد مقصود، تازه کردن تهمت دیرباز ارتباط بهاییان با انگلیس و جاسوسی باشد. هدف دیگر نشان دادن پیوند میان بهاییان و حکومت پهلوی است که برای اثبات نظریه، تحصیل محمد رضا و اشرف پهلوی را در مدرسه ای بهایی شاهد می آورد.به همین دلیل بد نیست حقایقی درباره این مدرسه روشن شود. درباره سستی تهمتهای صد و اندی ساله جاسوسی به بهاییان هم آنقدر مقاله و نوشته هست که جوینده حقیقت، خود پی خواهد گرفت و ره به خطا نخواهد برد.

مدرسه ای که در این فیلم به نام مدرسه بهاییان نام برده می شود، همان مدرسه «تربیت» است. مدرسه تربیت با دو نام «تربیت بنین» ( پسران) و «تربیت بنات» (دختران) در تهران در اواخر حکومت قاجار پایه گذاری شد. پس از تاسیس این دو مدرسه دهها مدرسه دیگر در شهرهای ایران به دست بهاییان تاسیس گردید. مدرسه وحدت بشر کاشان،سعادت در بارفروش(بابل فعلی )، توکل بنین و بنات در قزوین، دبستان تربیت ذکور ملی و دبستان تربیت ملی اناث در آباده، میثاقیه در تبریز، تهذیب، توفیق، تربیت دوشیزگان و هوشنگی در یزد، دانش در مشهد، حسینیه سنگسر، ترقی در شهمیرزاد، مسعودیه در درگز خراسان، تایید در ساری و مدارسی نیز در تاکر، عربخیل، ماهفروجک، بهنمیر، کفشگر کلا، چاله زمین، اراتیه، ایول و روشنکوه مازندران، سنگر کهومات (گیلان) و خوشه (گرگان) اردستان ونجف آباد (اصفهان)، اسکو و سیسان(آذربایجان) از جمله این مدارس هستند.

مدرسه تربیت بنین در سال ١٢٧٩ (ه.ش) به همت میرزا حسن ادیب از بهاییان سرشناس و همکاری محمد خان منجم بنیانگذاری شد.در زمان تاسیس این مدرسه تنها دارالفنون ، مدرسه شناخته شده به سبک نوین در ایران بود که البته هدف اصلی خود را آموزش مهارتهای نظامی به دانش آموزان قرار داده بود. مدرسه «تربیت بنات» نیز در سال ١٢٩١ (ه.ش) تاسیس شد. بیشتر مربیان این مدارس، بهایی بودند ولی سعی می شد از مربیان مجرب و طراز اول غیر بهایی و حتی غربی برای تدریس به دانش آموزان استفاده شود. حکومت هیچگونه حمایتی از این مدرسه نکرد و حتی بعد از چندی اداره امور مدرسه مانند اجاره محل، حق التدریس مربیان و ... به مشکلاتی برخورد. جامعه بهایی در رفع احتیاجات مدرسه برآمد و موسسین غیر بهایی، خود را در پرداخت امور مالی دخیل ننمود. و اداره امور مدرسه تربیت به کلی تحت اداره محفل ملی بهاییان ایران درآمد و در حقیقت هزینه های مدرسه نه توسط دولت بلکه با کمک خود بهاییان تامین می شد. در سال ۱۲۸۳ (ه.ش) با رونق یافتن و پر آوازه شدن مدرسه، نام تربیت جزو مدارس رسمی کشور قرار گرفت.

در ابتدا این مدارس تنها دارای مقطع ابتدایی بودند ولی با گذشت زمان و بهبود کیفیت، مقطع متوسطه را نیز به کلاسهای خود افزودند.

برنامه درسی مدارس تربیت غیر از دروس مقرر در پروگرام اجباری و رسمی وزارت معارف ، زبان انگلیسی و فرانسه، ورزش و آزمایشگاه را نیز جزو دستور کار خود قرار داده بود و بنابراین شاگردان این مدارس از جهت تعلیمات و نظم و حتی سلوک اخلاقی برتر از شاگردان سایر مدارس بودند. با آنکه بانیان مدرسه بهایی بودند ولی دروس شرعیات و تلاوت قرآن از زمره دروسی بود که از آنها امتحان به عمل می آمد. فقط اطفال زردشتی و کلیمی و مسیحی از خواندن این دروس معاف بودند و کودکان بهایی بنا براعتقاد به وحدت اساس ادیان و حقانیت دیانت اسلام، به تحصیل این دروس نیز همت می گماشتند.

در این مدارس به هیچ وجه تبلیغ دیانت بهایی صورت نمی گرفت و حتی یکی از شاگردان مسلمان «تربیت بنین» که از مخالفان دیانت بهایی ست در کتاب خود نوشته است: «بر خلاف آنچه معروف بود، بهایی ها در آنجا تبلیغاتی راجع به مذهب خود نمی نمودند و یک روش ملایم و آزاد و بیطرفانه ای اتخاذ کرده بودند. هر چه سعی کردم از رموز این مذهب آگه شوم به هیچ وجه موفق نمی گردیدم»(۱)

مدرسه تربیت چنان زبانزد خاص و عام شده بود که با وجود تبلیغات منفی علیه بهاییان و تحریک نمودن مردم برای تخریب آن، بسیاری از افراد و به خصوص اشراف و اهل دولت، کودکان خود را به این مدرسه می بردند.

مدرسه تربیت بارها مورد تقدیر وزارتخانه معارف قرار گرفت و حتی دکتر بخشایش، مدیر مدرسه، از سوی احمدشاه به قطعه نشان عالی علمی مفتخر شد.

نکته قابل توجه در اینجاست که رضا شاه فرزندان خود را به مدرسه بهاییان می فرستد از آنجا که بهترین و شاخصترین مدرسه در زمان خود بوده است چرا که بهترین مربیان، مدرن ترین شیوه های آموزشی و تربیتی در اداره مدرسه لحاظ شده بود ولی از تعطیل شدن همه مدارس بهایی، توسط خود رضا شاه در ۱۵ آذر ۱۳۱۳ (ه.ش)، سخنی به میان نمی آورد.مدارس بهایی در کل ایران که تعداد آنها تا زمان بسته شدن به 45عدد می رسید و در روستاها و شهرهای کوچک نیز پایه گذاری شده بود، به علت آنکه در یکی از ایام تعطیل مذهبی بهاییان تعطیل شده بود، به دستور رضا شاه بسته شد.این در حالی ست که سایر مدارسی که توسط غربیها در ایران تاسیس شده بود در ایام کریسمس تعطیل بودند یا دیگر مدارس اقلیتهای مذهبی در ایام مخصوصه خویش تشکیل نمی شد. البته برخی رضا شاه را تنها عامل بستن مدارس بهایی قلمداد نمی کنند و تحریکات محمد علی فروغی را علت اصلی این امر می دانند.(۲)

در واقع مثلث فروغی، حکومت پهلوی وبهاییان ترسیم شده در این فیلم، یک ضلع خود را به طور کامل از دست می دهد؛ چه که نه فروغی رابطه دوستانه ای با بهاییان داشته و نه حکومت پهلوی حمایتی از بهاییان می نموده است.اگر نویسنده فیلم شجاعت بیان حقایق را داشت داستان نیز صورت دیگری می گرفت و بر مظالمی که در دوران پهلوی نیز بر بهاییان وارد شده است ، سرپوش نمی گذاشت ولی از آنجا که رسانه ها در ایران جای آیینه ای حقیقت نما، شیشه ای کج و معوجند که حقیقت را یا قلب می کنند و یا به مغلطه، مسائل را بزرگ یا کوچک کرده تا به هدف خود که تحمیل اندیشه و خواسته های خود بر مخاطب است، برسند، از این سریال نیز نمی توان توقعی بیش از این داشت. این است آن جفایی که برخی مورخان بر تاریخ و نسلهای بعد از خود می کنند. عمارتی می سازند ساخته بر آب؛ بی پایه و بی اساس.

منابع

(۱)بهرامی، عبدالله،تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران از زمان ناصرالدین شاه تا آخر سلسله قاجار، ص۲۴
(۲) سفيدوش، عنايت خدا،پيشگامان پارسي نژاد در عهد رسولي، مؤسسه معارف بهائي كانادا، ۱۹۹۹ ،ص ۱۵۶

منبع: خبر نت