اگر بگوئيم که يک دين مستقلّ است معنايش آن نيست که ناگهان در فضائی خالی از دين پيدا شده باشد. دين بودا از پشت دين هندوان بر خاسته است و فقط وقتی که از کوههای هيماليا گذشت استقلال خويش را ظاهر ساخت و نيروی فرهنگی بزرگی را در کشورهای چين و ژاپن و کشورهای جنوب شرقی آسيا برانگيخت. رسالت عيسی مسيح و پيروان اوّليه‌اش در ضمن دين يهود نضج گرفت و تا دو قرن همسايگانشان چنين می‌پنداشتند که دين مسيح نهضت تجدّدی از دين يهود است و تا زمانی که مسيحيّت پيروان بسياری از ساير اقوام غير يهود در حوزه مديترانه بدست نياورد بعنوان دين جديد مستقلّی با کتاب و احکام و تشکيلات و مناسک مخصوص بحساب نمی آمد.
نسج آئين بهائی اسلام است و همان طور که مسيحيّت از دين يهود که ظهور نجات دهنده‌ای را وعده داده بود تولّد يافت ديانت بهائی نيز از زمينه اسلام که ظهوری جديد را در آخر الزّمان انتظار ميکشيد ظاهر شد امّا چون دين مسيح که شعبه‌ای از يهود نبود آئين بهائی نيز شعبه‌ای از اسلام نيست و کاملاً مستقلّ است.
دين بهائی در کشور ايران که مردمانش مسلمان بودند پديدار گرديد سپس به کشورهای مسلمان همسايه‌اش در امپراطوری‌های عثمانی و روسيه گسترش يافت و پيروان اوّليه‌اش جز معدودی که از دين يهود و مسيح و زردشتی آمده بودند همه مسلمان بودند و عقايد دينيشان از قرآن سرچشمه گرفته بود و بيش از هر چيز ميخواستند که دين جديدشان نماينده تحقّق وعده‌های اسلامی باشد و تعاليم محمّدی را تفسير نمايد بهمين دليل در اوّل کار روحانيّون اسلامی پيروان آئين جديد را از کافران شمردند.
چون زمينه دين بهائی اسلام است بايد به نسج اسلامی آن توجّه مخصوص روا داريم و چنين توجّهی بدليل ديگری نيز اهميّت دارد زيرا اسلام با مفهومی که بهائيان درباره تاريخ اديان دارند و همچنين ارتباطش با اديان ديگر مطابقت کامل دارد و شايد دين بهائی يگانه دينی است که حقّانيّت اديان ديگر را قبول دارد. بهائيان معتقدند که ابراهيم و موسی و زردتشت و بودا و کريشنا و عيسی و محمّد همه پيغمبران بر حقّ‌اند که از طرف خداوند يگانه مبعوث گشته‌اند و تعاليم اين پيامبران بمنزله راهنمائی برای نجات و در پيشبرد تمدّنی که هميشه رو بترقّی است سهمی بزرگ داشته‌اند. امّا بهائيان معتقدند که ظهورات الهی نيز در تاريخ انسانی جنبه تکاملی داشته است يعنی هر ظهور الهی حقايقی بيشتر و کاملتر از ظهور قبل عرضه کرده است و هر ظهوری ظهور بعد را تدارک ديده است از اين روی دين اسلام که دين اخير از اديان گذشته است از لحاظ تاريخی مردم را برای ظهور دين بهائی آماده کرده است پس عجبی نيست اگر در آثار بهائی بسياری از اصطلاحات و مفاهيم قرآنی بچشم ميخورد.
بعضی از تعاليم اسلام بخصوص برای درک امر بهائی اهميّت دارد چنانکه بهائيان چون مسلمانان اعتقاد بخدای يگانه دارند که غيب منيع لايدرک است و مشيّت خويش را به بشر توسّط پيامبرانی ظاهر ميکند که باصطلاح بهائی «مظاهر» الهی هستند و مقصد اين «مظاهر الهی» آنست که نه تنها افراد بشر را در ترقّيات روحانيش هدايت نمايند بلکه جامعه بشری را نيز صورت و شکلی بديع دهند. تفاوت بين دين اسلام و دين بهائی در اينست که اسلام فقط اديان يهود و مسيحيّت و اسلام را اديان الهی ميشمارد امّا دين بهائی اعتقادش اينست که تمام اديان همه اجزاء مرکّبه يک برنامه الهی هستند.
شکى نيست جميع احزاب بافق اعلى متوجّهند و بامر حق عامل نظر بمقتضيات عصر اوامر و احکام مختلف شده ولکن کلّ من عندالله بوده و از نزد او نازل شده و بعضى از امور هم از عناد ظاهر گشته.(1)

يادداشتها
1- منتخباتى از آثار حضرت بهاءالله& (لانگنهاين: لجنه نشر آثار، ۱۹۸۴), ص۱۴۱-۱۴۲.