حضرت آدم و مار خوش رنگین کمان (۱)

نوشته مایکل کِرتوتی ‌(Michael Curtotti) (۲)

۲۱ می ۲۰۱۷
ترجمۀ مهرداد جعفری

در کتاب «مقدس» از قدیم روایت آدم و حوا به عنوان اوّلین مخلوقات الهی ثبت شده و داستان مشهوری است.

این داستان طوری گفته شده که آدم و حوا بعلت عدم اطاعت در مورد خوردن میوۀ ممنوعه از درخت خیر و شر مسؤول گناهان بشر می باشند. در آثار بهائی این داستان جنبۀ استعاره داشته و نه معنای ظاهری آن. (۳)

داستان آدم و حوا در قرآن مجید به نوع متفاوتی بیان شده. در دیانت اسلام آدم به عنوان اوّلین پیامبر الهی و نه منحصراً به عنوان اوّلین انسان محسوب است. عدمِ اطاعت آدم از فرمان الهی آن طوری که در قران نوشته شده بشریت را به آن نحوی که قبلاً گفته شده گناهکار نمی داند. اعتقادی به عنوان گناه اولیّۀ بشر در اسلام وجود ندارد و قران حوا را هم محرّک آدم در انجام چنین گناهی مقصّر نمی داند و پروردگار گناه آدم را هم بخشوده. در قرآن سورۀ شگفت انگیزی است که پروردگار اوامری به فرشتگان در بارۀ آدم بیان فرمودند.

«إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فِيها مَنْ يُفْسِدُ فِيها وَ يَسْفِكُ الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ قالَ إِنِّي أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلائِكَةِ فَقالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ.» (۴)

حضرت بهاءُالله دربارۀ آدم در آثار خویش چنین می فرمایند:

«و اینکه سؤال شده بود که چگونه ذکر انبیایِ قبل از آدم اَبُوالبَشَر و سلاطین آن اَزمِنه [زمان ها] در کتب تواریخ نیست، عدمِ ذکرْ دلیل بر عدمِ وجود نبوده و نیست. نظر به طول مدّت و انقلابات اَرض باقی نمانده، و از این گذشته قبل از آدم اَبُوالبَشَر قواعدِ تحریر و رسومی که حال مابین ناس [مردم] است نبوده و وقتی بود که اصلاً رسمِ تحریر نبود قسمِ دیگر معمول بوده اگر تفصیل شود بیان به طول انجامد.» (۵)

اشارۀ حضرت بهاءالله به این نکته که پیامبرانی هم قبل از آدم بوده نشان دهندۀ آن تعلیم حضرتشان است که نوع بشر همواره از عنایات و اِلهاماتِ اِلهی از طریق مَظاهرِ مقدّسه بهره مند بودند.

«ای احزاب مختلفه به اتّحاد توجّه نمائید و به نور اتّفاق منوّر گردید. لِوَجهِ الله [به خاطر خدا] در مَقرّی حاضر شوید و آنچه سبب اختلاف است از میان بردارید تا جمیع عالم به انوارِ نَیّرِ اَعظم فائز گردند و در یک مدینه وارد شوند و بر یک سَریر جالس. این مظلوم [حضرت بهاءُالله] از اوّلِ اَیّام اِلی حین [تا حالا] مقصودی جز آنچه ذکر شد نداشته و ندارد. شکّی نیست جمیعِ احزاب به اُفقِ اَعلی متوجهنّد و به اَمرِ حَقّ عامل، نظر به مقتضیاتِ عصر اَوامِر و احکام مختلف شده ولکن کلّ مِن عِندِالله [از جانب خدا] بوده و از نزد او نازل شده و بعضی از امور هم از عِناد ظاهر گشته. باری به عَضُدِ [بازویِ] ایقانْ اَصنامِ [بت های] اوهام و اختلاف را بشکنید و به اتّحاد و اتّفاق تمسّک نمائید. این است کلمۀ عُلیا که از اُمُّ الکتاب نازل شده. یَشهَدُ بِذلِکَ لِسانُ العَظمَةِ فی مَقامِهِ الرّفیع.» (۶). [مضمون به فارسی: شهادت می دهد به آن لسان عظمت در مقام رفیعش.]

چنین اصل ذکر شده در بیان بالا شامل تمامی اعتقاداتی است که جامعۀ بشری را در برمی گیرد، لذا از دو بیان بالا می توان دقیقاً استنباط نمود که اعتقادات بسیاری از بومیان هم از اِلهاماتِ غیبیّه مانند دیگر جوامع بشری مستفیض بوده اند.

نکتۀ مشترک در مورد اعتقادات بومیان نفوذِ روحانیّت در مادّیّات است که این امر قبلاً هم در تعالیم حضرت بهاءُالله در مورد طبیعت ملاحظه گردیده.

در استرالیا عقیدۀ عمومی قابل قبول بومیانِ مقیم مناطقی مانند ساکنین جزائر تُوره (Aboriginal and Torres Strait Isladers) مربوط به «مار رنگین کمان» (Rainbow Serpent) است که به عنوان موجودی خلق کننده محسوب می گردد. در نوشته هایی که مؤسّسۀ بومیان و ساکنین جزائر تُوره در مورد آزادی ادیان منتشر نموده به مطالب زیر اشاره گردیده:

«هنرهای بومی (در استرالیا) نشان دهندۀ رابطه و بستگی کامل انسان ها به زمین است. هنر نقاشی و دیگر آثار هنری بومیان نماینده و مَظهَری از اجداد می باشند که تغییرات زمینی را از طریق رفتارشان نشان می دهد. نقاشی و اشیاء متبرکه ای که در مراسم فرهنگیشان هم دیده می شود نمایندگی اجداد را ندارد و همچنین این مراسم نمایندگی دوباره سازی آن مراسمی نیست که اجدادشان نیز بر پا می کردند. از جهتی این اشیاء متبرّکه مَظهَرِ خود اجداد می باشند و نتیجۀ مراسمی است که تا در آن دوران گذشته انجام گرفته و تا به امروز ادامه دارد. مارِ رنگین کمان در فرهنگ بومیان استرالیا نماینده از دیدگاه غیر بومیان روح اجداد آنان می باشد که در بسیاری مراسم به شکل موزیک، رقص، قصه گوئی، ادبیات و دیگر آثار هنری عرضه می شود. مار رنگین کمان نمایندۀ نوعی خالقِ حیات است که هر دو جنبۀ مردانگی و زنانگی را دارا می باشد. در رویاء (روحانی) بومیان در دورانی که زمین در خواب بود تا این که مار رنگین کمان از خواب بیدار شده و در طول و عرض خاک حرکت نموده و زمین را حیات می بخشد که به صورت امروزی دیده می شود. مار رنگین کمان نشان دهندۀ قوای حیات بخش و مُخّربِ طبیعت بخصوص باران وآب می باشد.» (۷)

فلیپ اوبا (Philip Obah) که عضوی از قبیلۀ (Wadja people ) بومیان منطقۀ شمال کوئینزلند (North Queensland) و بهائی می باشد نظریۀ کمی متفاوت نسبت به آنچه در بالا آمده در مورد مار رنگین کمان دارد. به نظر ایشان مار رنگین کمان نشانۀ پیامبران گذشته می باشد که در میان بومیان استرالیا ظاهر گردیده. (۸)

داستان خلّاقیّت مار رنگین کمان را که مفهوم تجدید و تولّدی دیگر است می توان در انجیل یوحّنا به نحوی دیگر ملاحظه کرد:

«در ابتدا کلمه بود و کلمه نزد خدا بود وکلمه خدا بود- همان در ابتدا نزد خدا بود- همه چیز به واسطۀ او آفریده شد و به غیر از او چیزی از موجودات وجود نیافت- در او حیات بود و حیات نور انسان بود.» (۹)

پاورقی ها:
توجّه: برای «محفوظ بودن حقّ چاپ» به اصل مقاله به انگلیسی مراجعه فرمائید.
(۱). این مقالۀ شمارۀ ۴۵ نویسنده می باشد.
(۲). مایکل کِرتوتی به مناسبت جشن دویستمین سالگرد تولّد مبارک حضرت بهاءالله که در ۲۱\۲۲ اکتبر ۲۰۱۷ برگزار می گردد تعهّد شخصی نموده که تا آن روز ۲۰۰ مقاله در مَواضیع مختلفۀ دیانت بهائی بنویسد. برای اصل این مقاله ها به: //beyondforeignness.org/ مراجعه فرمائید.
(۳). به مفاوضات حضرت عبدُالبهاء مراجعه نمائید. صفحات ۸۸ و ۸۹.
(۴).قرآن مجید، سورۀ بقره، آیات ۳۰، ۳۱. مضمون آیات به فارسی از ترجمۀ الهی قمشه ای: و (به یاد آر) وقتی که پروردگارت فرشتگان را فرمود که من در زمین خلیفه ای خواهم گماشت ، گفتند: آیا کسانی در زمین خواهی گماشت که در آن فساد کنند و خون ها بریزند و حال آن که ما خود تو را تسبیح و تقدیس می کنیم؟! خداوند فرمود: من چیزی (از اسرار خلقت بشر) می دانم که شما نمی دانید. و خدا همه اسماء را به آدم یاد داد ، آن گاه حقایق آن اسماء را در نظر فرشتگان پدید آورد و فرمود: اسماء اینان را بیان کنید اگر شما در دعوی خود صادقید.
(۵). منتخباتی از آثار حضرت بهاءُالله، شمارۀ ۸۷.
(۶). ایضاً شمارۀ ۱۱۱.
(۷). برای اطلاع بیش تر مراجعه کنید به:
//www.humanrights.gov.au/sites/default/files/content/frb/papers/I…
(۸). برای اطلاع بیش تر مراجعه کنید به:
//bahai.uga.edu/News/062901.html
(۹). برای اطلاع بیش تر مراجعه کنید به:
//bahai.uga.edu/News/062901.html