موسیقی در دیانت بهائی- نردبانِ روح (۱)

نوشتۀ مایکل کِرتوتی ‌(Michael Curtotti) (۲)

۳۱ می ۲۰۱۷
ترجمۀ مهرداد جعفری

حضرت بهاءُالله تحریم مذهبی شنیدن موسیقی را مُلغیٰ می فرمایند. موسیقی نردبانی است برای روح انسانی. حضرت عبدُالبها در این مورد می فرمایند:

«در میان بعضی از ملل شرق نغمه و آهنگ مَذموم بود ولی در این دور بدیع نورِ مُبین در الواحِ مقدّس تصریح فرمود که آهنگ و آواز رِزقِ روحانیِ قلوب و ارواح است. فنِّ موسیقی از فنونِ مَمدوحه است، سبب رقّتِ قلوبِ مَغمومه...» ۳

تعدادی محدود و مختصر از آثار حضرت بهاءُالله در مورد موسیقی در زیر آورده شده.

«اِنّا جَعَلناهُ مِرقاةً لِعُرُوجِ الاَرواحِ اِلَی الاُفُقِ الاَعلیٰ لاتَجْعَلُوهُ جَناحَ النَّفسِ وَ الهَویٰ اِنّیٖ اَعُوذُ اَنْ تَکُونوا مِنَ الجاهِلینَ.»۴ [مضمون به فارسی: بدرستی که ما موسیقی را نردبانی برای بالا رفتنِ ارواح به سوی اُفقِ اَعلیٰ قرار دادیم. آن را بال نَفْسْ و هَویٰ قرار ندهید. بدرستی که من پناه می برم از این که شما از نادانان باشید.]

«فَيا إِلهِی تَرَیٰ بِأَنَّ کُلَّ عَظْمٍ مِنْ عِظامِی جُعِلَ مِزْمارَ وَحْيِکَ وَ مِنْهُ ظَهَرَتْ آياتُ وَحْدانِيَّتِکَ وَ بَيِّناتُ فَرْدانِيَّتِکَ،» ۵[مضمون به فارسی: ای خدای من می بینی که هر استخوان از استخوان های من نِیِ وحیِ تو شده و از آن آیات وحدانیّت و حجّت های فردانیّتِ تو ظاهر می شود.]

«یا اَهْلَ الفِردَوسِ غَنّوا وَ تَغَنّوا بِأحْسَنِ صَوتٍ مَلیحٍ بِمَا ارْتَفَعَتْ نَغمَةُ اللهِ خَلفَ سُرادِقِ قُدسٍ رَفیعٍ» ۶ [مضمون به فارسی: ای اهلِ بهشت با نیکوترین لحن دلنشین آواز بخوانید و بسرایید زیرا نغمۀ خدا پشتِ سراپرده های قدسِ رفیع بلند گردید.]

«وَ كَفُّها بِدَمِ العُشّاقِ مُحَمَّرٌ وَ خِضابٌ (وَ اِنَّ هٰذا لَأمْرٌ عُجابٌ) وَ اَدارَتْ خَمْرَ الحَيَوانِ بِاَبٰاريقَ وَ اَكوابٍ (وَ اِنَّ هٰذا لَكَوثَرٌ عُجابٌ) وَ غَنَّتْ عَلَی اسْمِ الحَبيبِ بِعُودٍ وَ رَبابٍ» ۷ [مضمون به فارسی: و دستش به خون عاشقان سرخ است و رنگین (و بدرستی که این هرآینه امری است عجیب.) و شراب زندگانی را با صُراحی و جام ها به دور آورد (و بدرستی که این چشمۀ کوثری است عجیب.) و با عود و رَباب [دو نوع ساز موسیقی شبیه تار و کمانچه] در ستایشِ اسمِ حبیب و معشوقش آواز خواند.]

«بلبلِ قلب را در این مقاماتْ نواهای دیگر است و اَسرارِ دیگر که دل از او به جوش و روح در خروش ولکن این معمّایِ معانی را دل به دل باید گفت و سینه به سینه باید سپرد.» ۸

در سال های ۱۸۹۸¬ـ۱۸۹۹ جمعی از زائرین به اَرضِ اَقدَس [عکّا و حیفا] وارد شدند- اوّلین گروه پیروان غربی که آرزوی ملاقات با حضرت عبدُالبهاء را داشتند. مهم ترین لحظات روحانی زیارت این گروه زائرین زمانی بود که توانستند به زیارت مقام حضرت بهاءُالله نائل گردند. در این لحظات روحانی حضرت عبدُالبهاء مایل به شنیدن موسیقی بودند و امر فرمودند نفسی از زائرین یکی از سرودهای مسیحی را خواند.

«در انتهای محوطه راهرو وسیع دربی بود که در سمت دیگرش مقام مقدّس قرار داشت... (حضرت عبدالبهاء) با نهایت آرامش و با سیمائی بشاش راهنمای ما بودند و به فضائی باز در جنبِ غُرفۀ مقام مبارک تحت نوری ملایم که از پنجره تابیده بود ما را هدایت فرمودند. همگی ساکت ایستاده بودیم که هیکل مبارک به یکی از زائرین اشاره فرمودند که آهنگ شهر مقدّس (Holy City) را بخواند. هیچ قلمی قادر به توصیف آن لحظات با وقار همراه به صدای لرزان خانمی که ستایش جلال اِلهی را می خواند نخواهد بود در حالی که همگی ما در بَحری از عنایاتِ حضور غوطه ور بودیم. قطرات اشک از چشمان همگان جاری بود و مردان با صدای بلند گریه می نمودند. ۹

نوعی موسیقی به عنوان موسیقی بهائی تا حال موجودیّتی ندارد. امروزه بهائیان در نقاط مختلف جهان نوعی از موسیقی بوجود آورده و استفاده می کنند که انعکاسی از فرهنگ جامعۀ خویش می باشد. لذا موسیقی بهائی در تمام نقاط دنیا بسیار متفاوت است. گرچه بسیاری مهارت فراوان در تولید موسیقی دارند و نفوس زیادی هم از آن مهارت ها بهره مند می گردند ولی این بدین معنا نیست که باید انحصار و محدودیّتی برای نوعی مخصوص از موسیقی قائل شد. موسیقی قسمتی از حیات جامعه می باشد و فعالیّتی است که نهایتاً هر یک از نفوس جامعه می توانند در آن مشارکت داشته باشند. علیرغم این نکات سعی جامعۀ بهائی این است که موسیقی را از پائین ترین سطح جامعه شروع و جامعیّت بخشد.

پاورقی ها:
توجّه: برای «محفوظ بودن حقّ چاپ» به اصل مقاله به انگلیسی مراجعه فرمائید.
(۱). این مقالۀ شمارۀ ۵۵ نویسنده می باشد.
(۲).مایکل کِرتوتی به مناسبت جشن دویستمین سالگرد تولّد مبارک حضرت بهاءالله که در ۲۱\۲۲ اکتبر ۲۰۱۷ برگزار می گردد تعهّد شخصی نموده که تا آن روز ۲۰۰ مقاله در مَواضیع مختلفۀ دیانت بهائی بنویسد. برای اصل این مقاله ها به: //beyondforeignness.org/ مراجعه فرمائید.
(۳).گلزار تعالیم بهائی، صفحۀ ۲۹۳.
(۴). کتاب مستطابِ اَقدَس، بند ۵۱.
(۵). مناجات- مجموعۀ اَذکار و اَدعیه از آثارِ حضرت بهاءُالله، شمارۀ ۶۸.
(۶). لوحِ مبارکِ ناقوس،
//www.almunajat.com/05_Bab_Declaration-4.htm
(۷). اَدعیۀ حضرتِ محبوب، صص: ۱۵۵-۱۵۶.
(۸). هفت وادی، از آثار حضرت بهاءُالله، ابتدای وادی اِستغنا.
(۹). ترجمۀ به مضمون از کتاب An Early Pilgrimage by May Maxwell.