سفری عرفانی- هفت وادی (۱)

نوشتۀ مایکل کِرتوتی ‌(Michael Curtotti) (۲)

۱۶ ژوئن ۲۰۱۷
ترجمۀ مهرداد جعفری

حضرت ولیِّ اَمرُالله [شوقی ربّانی جانشین منصوص حضرت عبدُالبهاء] دربارۀ "هفت وادی" حضرت بهاءُالله که بنا به تقاضای قاضی و شیخی عرفانی (شیخ عبدُالرّحمن کرکوکی) نازل فرمودند، می فرمایند که عظیم ترین آثار عرفانیِ جَمالِ مُبارک [حضرت بهاءُالله] می باشد. ترقیم هفت وادی امری ساده نیست و از معانیِ ظاهری فراتر می رود. فقط این سفر روحانی است که معانی آن را می تواند ظاهر نماید.

در این باره حضرت بهاءُالله در دیگر اثر عرفانی خویش "چهار وادی" می فرمایند:

«حکایت آورده اند که عارفِ اِلهی با عالمِ نَحوی همراه شدند و همراز گشتند تا رسیدند به شاطیِ بحرُالعَظمة. عارف بی تأمّل توسّل فرموده و بر آب راند و عالِمِ نَحوی چون نقش بر آب محو گشته مَبهوت ماند. بانگ زد عارف که چون عنان پیچیدی؟ گفت ای برادر چه کنم چون پای رفتنم نیست سر نهادن اولیٰ بُوَد. گفت آنچه از سیبِوَیْهْ و قولِوَیْهْ اَخذ نموده و یا از مطالب اِبنِ حاجِب و اِبنِ مالِک حمل فرموده ای بریز و از آب بگذر.» ۳

تشبیه سفر روحانی یکی از تشبیهات بسیار قدیمی است که در میان رسوم و فرهنگی که حضرت بهاءُالله در آن زندگی می کردند مرسوم بوده. "هفت وادی" را جَمالِ مُبارک در دوران عزلت خویش در کوه های کردستان نازل فرمودند. در ادبیات صوفیان تشبیه هفت وادی به اشکال متفاوت رقم زده شده که مشهورترین آن «مَنطِقُ الطّیر» عطّار می باشد. به انواع دیگری هم در آثار دیگر حضرت بهاءُالله نازل گردیده که به عنوان مثال می توان از "جَواهِرُ الاَسرار" نام برد. بسیار بجاست که قسمتی از آنچه که جناب جورج تانزوند دربارۀ "هفت وادی" نوشته اند در این قسمت ذکر شود.

«آن هنگام که سیرِ روح در هفت وادی به آخر می رسد، تمنّای قلب، که جنّتِ اِلهی است حاصل شود، دیگر چه باقی خواهد ماند برای عبدِ خود بجز تکرار همان سفر در خِرد و عشقِ حقیقی تا ابدیّت که از نوری به نوری فراتر رود، از حقیقتی به حقیقتی فراتر، از جمالی به جمالی فراتر؟» ۴

در این مقام بسیار بجا خواهد بود که هر یک از مراحل این هفت وادی سفر را هر چند خلاصه در این مقام ذکر نمود.

وادی طلب

«مَرکَبِ این وادی صبر است... اگر صد هزار سال سعی کند و جمال دوست نبیند پژمرده نشود. زیرا مُجاهِدینِ کعبۀ "فینا" به بشارتِ لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا [اشاره به آیۀ 69، سورۀ عنکبوت، قرآن مجید] مسرورند...» ۵

وادی عشق

«ای برادرِ من تا به مصرِ عشق در نیائی به یوسُفِ جمالِ دوست واصل نشوی و تا چون یعقوب از چشمِ ظاهری نگذری چشمِ باطن نگشائی و تا به نار عشق نیفروزی به یارِ شوق نیامیزی.» ۶

وادی معرفت

«در بَحرْ قطره بیند و در قطره اَسرارِ بَحر ملاحظه کند.
دلِ هر ذره ای که بشکافی آفتابش در میان بینی.
و سالِک در این وادی... "ما تَریٰ فیٖ خَلقِ الرَّحمٰنِ مِنْ تَفاوُتٍ فَارْجِعِ البَصَرَ هَلْ تَریٰ مِنْ فُطُورٍ" [آیۀ 3، سورۀ ملک، قران مجید] گوید.» ۷

وادی توحید

«قلبِ لطیفْ بمَنزلۀ آئینه است. آن را به صیقلِ حُبّ و اِنقطاع از ما سِوَی الله [آنچه غیر از خداست] پاک کن تا آفتاب حقیقی در آن جلوه نماید و صبحِ اَزَلی طالع شود معنیِ "لایَسَعُنیٖ اَرضیٖ وَ لاسَمائیٖ ولکِن یَسَعُنیٖ قلبُ عَبدِیَ المُؤمِن" [حدیثی قدسی است] را آشکار و هویدا بینی و جان در دست گیری و به هزار حسرت نثارِ یارِ تازه نمائی.» ۸

وادی اِستِغنا

«ای رفیق تا به حدیقۀ این معانی نرسی از خَمرِ باقیِ این وادی نچشی و اگر چشی از غیر چشم پوشی و از بادۀ اِستغنا بنوشی... زیرا که سالک در این رتبه جمالِ دوست را در هر شیء بیند از نارِ رخسارِ یار بیند.» ۹

وادی حیرت

«این آیات را حضرتِ باریٖ در خلق گذاشته تا محقّقین اِنکارِ اَسرارِ مَعاد نکنند و به آنچه وعده داده شده اند سَهل نشمرند. مثل این که بعضی تمسّک به عقل جسته و آنچه به عقل نیاید اِنکار نمایند و حال آن که هرگز عقولِ ضَعیفه همین مراتبِ مذکوره را ادراک نکند مگر عقلِ کُلّیِ رَبّانی.
عقلِ جزئی کِی تواند گشت بر قرآنْ مُحیط عنکبوتی کِی تواند کرد سیمرغی شکار» ۱۰

وادی فقرِ حقيقی و فنایِ اصلی

«این رتبه مقامِ فنایِ از نَفْسْ و بقایِ بِالله است و فقرِ از خود و غنایِ به مقصود است. و در این مقام که ذکرِ فقر می شود یعنی فقیر است از آنچه در عالَمِ خَلق است و غنّی است به آنچه در عَوالِمِ حَقّ است... ای حبیبِ من نَغَماتِ روح را بجان و دل گوش کن و چون بصر حفظش نما که همیشۀ ایّامْ مَعارفِ اِلهی بِمَثابِهِ ابرِ نِیسانی [ابری که در ماه نِیسان برآید] بَر اَراضیِ قلوبِ انسانی جاری نیست...»۱۱

پاورقی ها:
توجّه: برای «محفوظ بودن حقّ چاپ» به اصل مقاله به انگلیسی مراجعه فرمائید.
(۱). این مقالۀ شمارۀ ۷۱ نویسنده می باشد.
(۲).مایکل کِرتوتی به مناسبت جشن دویستمین سالگرد تولّد مبارک حضرت بهاءالله که در ۲۱\۲۲ اکتبر ۲۰۱۷ برگزار می گردد تعهّد شخصی نموده که تا آن روز ۲۰۰ مقاله در مَواضیع مختلفۀ دیانت بهائی بنویسد. برای اصل این مقاله ها به: //beyondforeignness.org/ مراجعه فرمائید.
(۳). هفت وادی و چهار وادی، صفحۀ ۱۷.
(۴). برای اصل این نوشته به انگلیسی به وبسایت زیر مراجعه نمائید:
//bahai-library.com/townshend_seven_valleys_meditation
(۵). هفت وادی، صفحۀ ۳.
(۶). ایضاً، صفحۀ ۴.
(۷). ایضاً، صفحۀ ۵.
(۸). ایضاً، صفحۀ ۸.
(۹). ایضاً، صفحۀ ۱۱.
(۱۰). ایضاً، صفحۀ ۱۲.
(۱۱). ایضاً، صفحۀ ۱۴.