به بهانه روز درختكاری
از جمله معضلاتی كه، عالم بشری با آن دست به گریبان است و به عنوان مسئله ای خطیر و جهانی مورد توجه قرار می دهد، محیط زیست و آلودگی و تباهی روز افزون آن به دست انسان، می باشد و امروزه آلودگی آب و هوا، كاهش لایه ازن، از میان رفتن خاكهای زراعی، قطع درختان، تولید زباله های اتمی و شیمیائی، و...، همه از مظاهر آن بوده و اهمیت توجه به این معضل اساسی را بیش از پیش بر هر ناظر منصفی، نمایان می سازد. و این در حالی است كه ادیان الهی همواره احترام به مظاهر طبیعت و نگهداری از آن را تعلیم داده اند.و در بعضی موارد آب ، خاك و آتش را به عنوان عناصر پاك و مقدس ستوده و نفوس را به استفاده معتدلانه از این نعماء دعوت نموده اند.
دیانت بهائی نیز به این امر مهم توجهی ویژه مبذول داشته و با وضع قوانین و تعالیمی ارزنده به حفظ این نعم الهی تأكید نموده است.زیرا بهائیان به طبیعت به عنوان محلی برای تجلی عظمت خداوندی نظر می نمایند و تأمل در مظاهر آن را اسبابی برای ادراك و عرفان الهی می دانند. حضرت بهاءالله در مقام مناجات می فرمایند: لا اری من شیء الا و قد یعرفنی و یذكرنی بآیاتك و ظهوراتك و شئوناتك و عزتك ، كلما یتوجه طرف طرفی الی سمائك یذكرنی بعلوك و ارتفاعك و سموك و استعلائك، و كلما التفت الی الارض انها تعرفنی ظهورات قدرتك و بروزات نعمتك و كلما انظر البحر یكلمنی فی عظمتك و اقتدارك و سلطنتك و كبریائك و لما اتوجه الی الجبال ترینی الویه نصرك و اعلام عزك و عزتك.(1)
یعنی ایشان در مناجات با خداوند تمام اشیاء طبیعت را مظاهری برای شناخت او می دانند و می فرمایند: هیچ چیزی نمی بینم بجز آنكه مرا به نشانه هاو جلوه ها و شئون و عزت تو دلالت می كند و متذكر می گرداند. زمانیكه صورتم را به آسمان تو متوجه می گردانم مرا به بلندی، ارتفاع وعلو تو متذكر می دارد و زمانیكه به زمین توجه می نمایم جلوه های قدرت و نعمت تورا می شناسم.و زمانیكه به دریا می نگرم، با من از بزرگی، قدرت و سلطنت و بزرگواری تو سخن می گوید و زمانیكه به كوه ها توجه می نمایم، پرچم های نصرت و عزت تو را می بینم.
از سوی دیگر بهائیان عالم را به صورت كلی واحد می بینند و از این روست كه تمام موجودات را اجزائی از این كل و قابل احترام و توجه می دانند. ومعتقدند: همچنان كه هیكل انسانی در عالم وجود ظاهراً مركب از اعضاءو جوارح مختلفه و در حقیقت هیئت جامعه و مربوط یكدیگر است بهمچنین جسم عالم حكمش ، حكم شخص واحد كه اعضاء و اجزایش ، مربوط به یكدیگر است.(2) می باشد و بدیهی است كه با چنین نگرشی ، توجه به مظاهر طبیعت و حفظ و نگهداری آن از جمله وظائف اساسی انسانها به شمار می رود . زیرا اگر انسان با طبیعت و محیط زیست روابط متعادل برقرار نكند ، فی الحقیقه نظام خلقت را دستخوش اضطراب كرده است.
آثار بهائی نمایانگر آنست كه حفاظت و كشف و استخراج منابع كره زمین باید در تحت نظارت یك حكومت جهانی در آید حكومتی كه بر اساس وحدت نوع بشر بنا گشته و می تواند نظارت خود را اعمال نموده و عدالت اقتصادی و اجتماعی را تأمین نماید. در چنین نظامی است كه منابع اقتصادی عالم تحت انتظام در خواهد آمد و معادن مواد خام استخراج و مورد استفاده كامل قرار خواهد گرفت...قوای عظیمه كه در راه جنگ اقتصادی و سیاسی بیهوده مصروف می شود ، به مقاصدی اختصاص خواهد یافت كه متضمن توسعه دامنه اختراعات بشری و تكامل امور فنی و قلع و قمع بیماری و توسعه دائره تحقیقات علمی و... استخراج منابع متروكه مجهوله ارض و افزایش طول عمر آدمی است.(3)
از سوی دیگر در دیانت بهائی نگهداری و حمایت از محیط زیست تنها در سطح فرد باقی نمی ماند بلكه به عنوان فعالیتی اجتماعی در سطح جامعه مورد توجه قرار میگیرد زیرا به فرموده حضرت ولی امرالله ما نمی توانیم قلب انسان را از محیط خارج منفصل سازیم و بگوئیم چون یكی از این دو تهذیب و اصلاح گردد، جمیع اشیاء تحسین یابد . انسان همراه این جهان در حال حركت و نمو است .حیات درونی او محیط را شكل می دهد و خود نیز عمیقاً تحت تأ ثیر آن قرار می گیرد. هر یك بر دیگری اثر می گذارد و هر گونه تغییر كلی و دائمی در حیات انسان در نتیجه این تأثیر متقابل است.(4) و این نگرش در فعالیت هائی كه در میان بهائیان به فعالیتهای توسعه اقتصادی و اجتماعی معروف است، متحقق می گردد. و به این سبب ، تشریك مساعی با افراد و گروه هائی كه مایل به حفاظت از محیط زیست می باشند، تشویق و تأكید گردیده است.
بیت العدل اعظم الهی وظیفه و نقش افراد و جوامع بهائی را در ارتباط با حفاظت محیط طبیعی و حالت اصلی كره زمین به نحو ذیل توضیح می فرمایند:
بهترین وسیله كه می توانید در حفظ حیات طبیعی مخلوقات و حالت اصلی عالم كمك نمائید آنست كه جهد و قوای خود را در ابلاغ پیام مهیمن حضرت بهاءالله به اهل عالم و كسب مودت و همكاری آنان نسبت به امر الهی ، مصروف دارید .چون قلوب تهذیب یابد و نفوس متحداً به فعالیت و همكاری در ظل تعالیم حضرت بهاءالله پردازند ، آنوقت است كه قادرند تحسینات عملی و مؤثری در وضعیت كره ارض به وجود آورند.(5) به امید آن روز
منابع:
1- مجموعه اذكار و ادعیه من آثار حضرت بهائالله من منشورات دارالنشر البهائیه فی البرازیل ص182
2- مكاتیب عبدالبهاء ج5 ص 129
3- توقیعات مباركه
4- مكتوب حضرت ولی امرالله مورخ 17 فوریه1933
5- رقیمه دارالانشاء بیت العدل اعظم الهی مورخ 14 جون 1984