در هفته های اخیر، اقرار به وجود فقر فرهنگی در گوشه و کنار کشور، توسط اکثری از متولیان امور مذهبی و دولتی تصریح شده است. این اظهارات، اکثرا برای نشان دادن لزوم برخورد با بهاییان، مسیحیان و وهابیون مطرح می گردد رئيس اداره تبليغات اسلامي قائم شهر صبح روز پنج شنبه بيستم فروردين ماه هشتاد و هشت در جمع مبلغان در محل اين اداره گفت که فقر فرهنگي و مالي و عدم تعليم و تربيت صحيح مردم را به سمت گمراهي مي کشاند. و در ادامه، حل این مشکل را برای برخورد با بهاییان، ضروری دانست.(۱) همچنین به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، حجتالاسلام حسين جماليزاده رفسنجاني امام جمعه جیرفت، در جلسه شوراي اداري شهرستان جيرفت، گفت:

«فقر فرهنگي در جنوب استان كرمان مشهود است و اين امر باعث شده است تا شاهد فعاليت فرقههاي ضاله بهائيت و وهابيت در جنوب استان كرمان باشيم و اين يك زنگ خطر به شمار ميآيد... حضور نامحسوس و رفت و آمدهاي مشكوك به پاتق اين افراد در جنوب كرمان و اقدامات آنها عليه مكتب تشيع، موجب شده است تا حتي با حضور وهابيون و بهائيت در منطقه، اين فرقههاي ضاله به برگزاري برنامههايي همچون نماز جمعه، نماز عيد فطر، اجتماعهاي مذهبي، توزيع كتاب و نرمافزارهايي عليه مكتب تشيع، پرداخت پول به مردم فقير و جلب توجه آنان به فرقههاي ضاله و نيز ازدواج با دختران شيعه و اقدامات ديگر ضد فرهنگ اسلامي، بپردازند…وي در پايان تاكيد كرد: ارتقاء ادارات فرهنگ و ارشاد و تبليغات اسلامي به اداره كل در منطقه جنوب استان كرمان باعث تقويت بنيههاي فرهنگي ميشود و مسوولان امر بايد در اين رابطه بررسيهاي جدي را انجام دهند».(۲)

و در جدید ترین مورداز این دست، حجت الاسلام «عليرضا روزبهاني» استاد حوزه علميه قم و پژوهشگر فرقه شناسي در ايران گفت: فرقه ضاله بهائيت براي نفود در بين جوانان و مردم به کارهاي خيرخواهانه و عام المنفعه روي آورده است... دانشجويان بايد آگاه باشند چرا که فقر علمي و فرهنگي باعث رشد اين نوع فرقه ها در جامع مي شود و بايد در برابر «استحاله هاي ديني» که خواست و حرکت دشمنان اسلام است، هوشيارانه ايستادگي کنند.(۳)

از این نمونه ها بسیار است اما واقعا فقر فرهنگی چیست و راه حل آن، کدام است؟ چه موردی در جنوب کرمان مشاهده شده که مسوولین را به یاد فقر فرهنگی منطقه انداخته است؟ نگاهی گذرا به اظهارات این مسوولین نشان می دهد که بحث فقر فرهنگی همیشه در کنار بحث نفوذ دراویش، مسیحیان، وهابیون و مخصوصا و از همه بیشتر، بهاییان، مطرح می گردد. در واقع طرح این مساله، بهانه ای است برای مبارزه با آنها. در عین حال، این یک ترفند ماهرانه است که بوسیله ان و غیر مستقیم عنوان می کنند که صاحبان چنین تفکراتی، بذاته دارای ارزش و مقدار و اعتباری نیستند و توجه مردم به آنها، فقط و فقط ناشی از فقر فرهنگی مردم است و نه نفوذ کلام آنها. این گفتار، ابدا در پی ریشه یابی و اسیب شناسی دقیق این جریان نیست و تنها به طرح مساله می پردازد اما در بیانات جناب جمالی زاده، امام جمعه جیرفت، چند نکته شایان توجه است.

نخست اینکه یک راه حل فرهنگی را پیشنهاد می کنند و مانند اکثری دیگر،فورا حکم شدید و غلاظ مبنی بر برخورد جدی،زندان، خشونت و مفاهیمی از این قبیل راتوصیه نکرده اند که این را باید برخاسته ازنفس سلیم و نیت خالص ایشان دانست.حق هم همین است که کار فرهنگی، با کار فرهنگی پاسخ داده شود.

دوم این که هیچیک از مواردی که اشاره کرده اند، کارهایی نیستند که بهاییان انجام دهند. آنها نه علاقه ای به این کارها دارند و نه از آنها فایده ای می برند. نه وظیفه آنهاست و نه توان انجام آنها را دارند. برگذاری نماز جمعه و نماز عید فطر،کاری نیست که بهاییان انجام دهند.همچنین بهاییان هیچگاه بر علیه مکتب تشیع ،کتاب و نرم افزار تهیه و توزیع نکرده اند. با دختران شیعه نیز ازدواجی صورت نگرفته است احتمالا، اینها کارهایی است که وهابیون در منطقه انجام می دهند (البته اگر چنین اقداماتی در منطقه انجام می شود چون من اساسا از نوع فعالیتهای فرهنگی وهابیون در کرمان بی اطلاع هستم).

سوم و مهمتر از همه اینکه به وجود فقر فرهنگی در منطقه اقرار کرده و تاکید نموده اند که باید این مشکل حل شود.اما ایشان نباید به اعزام چند ناطق قانع شوند که بیایند و بگویند که بهاییان بد هستند و وهابیون فاسد ند و دلشان را خوش کنند که الحمد لله که منطقه ،از لحاظ فرهنگی،غنی گردید.زدودن فقر فرهنگی، به این سادگی نیست. فرهنگ، آمپول ندارد که با یک تزریق به مردم منطقه حاصل گردد. بهبود فرهنگ، با اهتمام کامل و واقعی به حل مشکلات اقتصادی، معیشتی، تربیتی و روحانی مردم حاصل می گردد.غالبا دیده می شود که برای حل این مشکل، شخصی را از یکی از حوزه های علمیه، دعوت می کنند تا برای مردم سخنرانی کند. ایشان هم یا با سابقه قبلی و یا با مطالعه یکی دو کتاب ( غالبا از نوع ردیه) با اطمینان تام و اعتماد به نفس کامل وارد منطقه گشته و در طی چند جلسه، مطالبی یک طرفه را برای حضار بیان می کند و در پایان هم تنی چند را تحریک نموده و با وعده فوز به لقاء الله و ورود به بهشت، ضوضائی را زمینه چینی می نماید. مسوولین هم بودجه و امکانات لازم را تهیه و آنها را مورد حمایت خود قرار می دهند. خلاصه چند صباحی آشوبی در شهر به راه می اندازند و تعدادی را بازداشت و دستگیر نموده و باقی ماجرا. در این میان تنها چیزی که حل نشده همانا همان فقر فرهنگی است و حتی بر میزان ان، افزوده نیز می گردد. نظیر این واقعه را می توان بخوبی در ماجرای سمنان ردیابی نمود. حجت الاسلام انجوی نژاد برای حل فقر فرهنگی ان شهر، از شیراز به سمنان وارد شد و در ظرف چند روز، شهری ساخت که بیا و ببین. هنوز که هنوز است، بهاییان را احضار می کنند و به حبس می افکنند. بازداشتهای طولانی مدت، اخذ وثیقه های سنگین برای ازادی مشروط،حمله شبانه و روزانه افراد شبه نظامی به خانه های مسکونی بهاییان و حتی به اتش کشیدن آنها، مدتی است که خوراک یومیه بهاییان سمنان گشته است.یکی نیست بپرسد که چه کار فرهنگی ای برای مردم منطقه انجام شد؟ چه فقری زدوده شد و چه غنایی به آنها عطا شد؟ جز این که به جوانان سمنان،اموزش تجاوز و خشونت داده شد؟ آنها را به کارهای زشت و غیر انسانی ترغیب و بلکه وادارکردند وبین مردم شهر، دودستگی و اختلاف افکنده شد؟ این در حالی است که امام جمعه سمنان در مطلبی در ارتباط با بهاییان اظهار می دارد که:

«هیچ کاری بهتر از کار علمی و فرهنگی نیست».(۴)

به هر حال باید امید وار باشیم که حداقل توصیه جناب جمال زاده مبنی بر زدودن فقرفرهنگی از جنوب کرمان، نتایجی غیر از سمنان داشته باشد. اما در بین کسانی که به فقر فرهنگی اشاره داشته اند، از همه جالب تر، اظهارات حجت الاسلام حکیم،مدیر کل اطلاعات استان مازندران است که فرموده است:

«تقریباً تمامی سران بهائیت در شهر چالوس دستگیر، بازداشت و تبعید شدهاند، ولی قانون دقیقی برای برخورد با بهائیت وجود ندارد......طلاب با تبلیغ و کار فرهنگی مردم را هدایت کنند و آنان را از گرایش به سمت اهل حق، بهائیت و مسیحیت باز دارند.»(۵)

تامل بسیار باید نمود. ایشان صریحا به فقدان قانون دقیقی برای برخورد با بهاییان، تاکید می نمایند. انچه مشخص نیست این است که در فقدان چنین قانونی، بر چه اساس و قانون و قاعده ای،به گفته ایشان: «تمامی سران بهاییت در چالوس،دستگیر،بازداشت و تبعید شده اند»؟ دستگیری و بازداشت را تاحدی می توان توجیه نمود،اما تبعید،حکمی است که اتفاقا نیاز به قانون بسیار دقیق دارد که صریحا جزئیات این حکم را تشریح کرده باشد.باید پرسید که وقتی به این راحتی ،می توان بهاییان را تبعید نمود،دیگر چه نیازی به قانون، ان هم از نوع دقیق ان می باشد؟!! و نکته مهم تر این که آیا چنین اظهار نظری، خود حکایت از فقر فرهنگی نمی کند؟ !به نظر می رسد که فقر فرهنگی را نباید فقط در بین عامه مردم جستجو نمود.مسوولان نیز سهمی نه چندان کم را دارند. «نمک» را چه باید کرد؟

(۱) //www.tebyan-babol.ir/main.asp?id=15846
(۲) //www.isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-1321324&Lang=P
(۳) //www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=470029
(۴) //isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-1331853&Lang=P
(۵) //iscanews.ir/fa/ShowNewsItem.aspx?NewsItemID=299762