منبع: اخبار روز

در چند ماه اخیر موجی از جنبش های مردمی سراسر خاورمیانه را فراگرفته و موجب تحولات سیاسی در بعضی از کشورهای منطقه گردیده است. در میان این سرزمین ها کشور مصر موقعیت خاصی دارد چه از نظر قدمت تاریخی و چه مرکزیت فرهنگی آن برای ممالک عربی و اسلامی.

باید به خاطر داشت که مصر پرجمعیت ترین کشور منطقه می باشد و از جهت سیاسی و تاریخی نقش عمده ای در تحولات آن سرزمین ها بازی کرده است. لذا آنچه در مصر می گذرد و سرنوشت آینده آن برای مردم شمال افریقا و خاورمیانه اهمیت فوق العاده دارد.

نویسندگان و تحلیل گران و جامعه شناسان در مورد علل و عوامل تغییرات حاصله در مصر نظرات مختلفی ابراز داشته اند. تقریبا همگی متفق القولند که مردم به دنبال تغییر و ضعیت نابسامان موجود و بهبود شرائط زندگی هستند. از طرف دیگر اکثرا مشتاق آزادی های بیشتر و سیر به سمت دموکراسی می باشند. روی هم رفته تجزیه و تحلیل غالب پژوهشگران منتهی به مسئله حقوق و آزادی های انسانی و استقرار دموکراسی و مبارزه با حکومت توتالیتر و دیکتاتوری می گردد.

متأسفانه هیچیک بطور بنیادین به مشکلات و چالش های جامعه بزرگ و وسیع مصر و راهکارهای غلبه بر آنها اشاره نکرده اند به بیان کلیات وذکر شعارهای مردم پسند، اکتفا می کنند. خوشبختانه گاهی از سازمان های غیردولتی واکنش های مثبت و قابل توجهی ابراز می گردد و از آنجمله اخیرا نامه سرگشاده ای از بهائیان مصر خطاب به هموطنان خود منتشر شده که متن عربی و ترجمه انگلیسی (و فارسی) آن در وبلاگ ها دیده می شود.

این بیانیه مشروح که به عموم نخبگان، اندیشمندان و رهبران سیاسی و مذهبی و اساتید دانشگاه در مصر ارسال شده با تیزبینی و موشکافی قابل تحسینی یک یک چالش های جامعه ٨۰ میلیونی مصر را یادآور شده است. در این مقاله به نحو اجمال به رئوس مطالب این نامه سرگشاده بهائیان مصر که سابقه حضور صدساله در آن کشور دارند؛ اشاره می شود.

۱- این تحولات سریع نشانه و نمایانگر آرزوی جمعی همه مردم مصر است که مایلند رشته سرنوشت خود را در دست گرفته و بسوی تکامل و تحول پیش بروند. بذری که امروز کاشته می شود بتدریج و بطور ارگانیک رشد میکند و ضمن گذراندن مراحل بر قوتش افزوده می گردد و نهایتا به مرحله بلوغ و شکوفائی می رسد.

۲- این تحولات در واقع پاسخ طبیعی انسان هائی است در مقابل روش ها و رفتارهای گذشته که با فساد و نابرابری توأم و قرین بوده و با ارزش های انسانی و اصول عدالت در تضاد بوده است.

٣- حرکت به سوی بلوغ یک پدیده جهانی است ولی سرعت پیشرفت آن در اجتماعات مختلف متفاوت است. مصر اکنون دقیقا ببرهه حساس و دقیقی رسیده که نقطه عطفی در تاریخ آن محسوب می شود ولی این لحظه گذران است و بنابراین نباید آن را از دست داد.

۴- تاریخ جمعی ما مصریان (عرب و افریقایی) به ما آموخته است که در جهان بسیارند گروه های فرصت طلبی که مایلند به جهت منافع خود ما را از تعیین سرنوشت آینده خویش بازدارند . استعمار، بنیادگرائی مذهبی، حکومت استبدادی و ظلم وستم آشکار همه نقش خود را در گذشته ایفاء نموده اند. در عصر حاضر نیروی ملایمتر مصرف گرائی و فرسایش اخلاقی قادر است بهمان اندازه ما را از پیشرفت بازدارد.

۵- در مقطع زمانی حاضر با پرسش بزرگی روبرو هستیم که چگونه از این فرصت موجود استفاده نمائیم و چه گزینه هائی در برابر ما قرار دارد. الگوهای مختلفی از حیات اجتماعی ارائه می گردد و از طرف گروه های ذی نفع ترویج میشود که برخی موجب سیر به سوی اجتماعی فردگرا و پرتفرقه است. بعضی آزادی های مفرط برای حفظ منافع خود به قیمت مصالح عمومی هستند.

گروهی مبلغ نظامی هستند که از تعصبات مذهبی سرچشمه می گیرد و به منازعات و زد و خورد های بین پیروان ادیان (اسلامی-مسیحی – قبطی و سائر مذاهب) دامن می زنند و چه بسا باعث کشتارها و تلفات انسانی می گردد. جامعه بهائی مصر خود یکی از قربانیان این تبعیض و تعصب مذهبی است که در ۵۰ سال اخیر از حقوق شهروندی و مدنی خویش محروم بوده است.

۶- تغییراتی که در نتیجه اعتراضات عمومی حاصل می شود غالبا به نومیدی و یأس می انجامد و این نه بواسطه حضور گروه های نامتجانس و مختلف السلیقه است بلکه بزودی روشن می شود که توافق برسر یک موضوع اعتراضی به مراتب آسانتر از حصول اتفاق نظر بر سر نظامی که باید جایگزین گردد می باشد.

۷- یک اصل مهم و اساسی برای آینده مصر پذیرش وحدت نوع بشر فارغ از زمینه های قومی، زبانی و مذهبی است و در همین راستا برای تضمین تکامل و پیشرفت مصر قبول تساوی حقوق زن و مرد و مشارکت زنان در امور ملت در همه زمینه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. "همچون پرنده ای که اگر یکی از بال هایش ضعیف تر از دیگری باشد قادر به پرواز نخواهد بود؛ به همان ترتیب تا زمانی که زنان از امکانات برابر با مردان محروم باشند توانائی ملت برای نیل به موفقیت های شایان به شکست خواهد رسید. " فراتر از حقوق مدنی، اصل تساوی زن و مرد موجب نگرشی می گردد که در محیط خانواده، محل کار و فضای اجتماعی و عرصه سیاسی تعمیم می یابد.

٨- مسأله آموزش و تعلیم و تربیت در جامعه مصر باید از اولویت خاصی بهره مند گردد. مدارس باید هم مسئولیت هائی را که بر عهده هر شهروند مصری است بیاموزد و هم موازین و ارزش های اخلاقی و رفتاری را که باعث بهبود وضع اجتماعی و توجه به همدردی نسبت به همنوع می گردد در محصلین القاء نماید. نباید اجازه داد که آموزش ابزاری برای ایجاد اختلاف و نفرت از دیگران در اذهان پاک کودکان گردد.

آموزش و پرورش صحیح می تواند وسیله ای موثر برای حفظ نسل های آینده از آفت شوم فساد باشد که امروزه چنین آشکارا کشور مصر را مبتلا نموده است. امکانات آموزشی باید بطور مساوی در دسترس عموم باشد و از هر گونه تمایزات جنسی، قومی و طبقاتی برکنار باشد. در نظام آموزش اصول اخلاقی مشترک ادیان فارغ از تعصبات تفرقه انگیز می تواند جایگاه خود را حفظ کند ولی باید با هر گونه خرافه پرستی مبارزه کرد و علم و دین را به منزله دو منبع بینش بشریت در تلاش به نیل ترقی و صلح و دوستی تلقی کرد.

۹- نسل جوان که در مصر در صف مقدم کوشندگان تحول و تغییرند باید مورد توجه خاص صاحب نظران قرار گیرند. نیروی عظیم بالقوه جوانان در صورت اصلاح نظام آموزشی باعث شکوفائی و بروز استعدادهای نهفته این قشر بزرگ جامعه می گردد. باید شرایطی ایجاد گردد تا امکان یافتن مشاغل مفید چند برابر گردد و پیشرفت بر حسب استعداد و لیاقت و نه مزیت و ارتباط خاص آنان حاصل گردد.

در این راستا باید با قوّت هر چه تمام تر در تقویت اساس خانواده ها و پرورش جوانان کوشید و از استعدادها بهره برداری کرد. اگر چنانچه مساعی جوانان به دلیل فساد مزمن، نابرابری و بی توجهی با مانع روبرو گردد؛ یأس و سرخوردگی به دنبال خواهد داشت- امید ها و آرمان های والای جوانان پشتوانه گرانبهائی است که اجتماع و حکومت نمی تواند آنرا چه از نظر اقتصادی و چه از لحاظ اخلاقی نادیده بگیرد.

۱۰- یکی از مهمترین عناصر اصلاحات اساسی جامعه مصر گسترش عدالت اجتماعی است. مفاهیم و مقتضیات گسترده عدالت در کُنه اکثر مساعی است که به عنوان یک ملت باید در مورد آنها به توافق رسید. با پذیرش این حقیقت که هر فرد انسانی ودیعه و امانت برای تمام بشریت است باید به رفاه و آسایش عموم شهروندان توجه کرد. بنابراین منابع جمعی بایستی برای منافع عموم صرف گردد نه بخشی از آن.

غفلت از این امر باعث تزلزل و بی ثباتی جامعه می گردد چه که ثروت مفرط و فقرفاحش موجب بروز بحران ها و تنش ها و محرک ناآرامی است. لذا باید اقداماتی در جهت ریشه کنی فقر به عمل آید و از این جهت وجود ثروت بی حساب گروه معدودی این تعادل و نظم را مختل می سازد.

۱۱- فارغ از اصولی که به بعضی از آن اشاره شد موفقیت در تحقق و اجراء آن تا حدّ زیادی بستگی به آن خواهد داشت که مردم مصر تا چه اندازه این اصول را قلبا ً بپذیرند. بنابراین چالشی که اکنون در برابر ما است آغاز یک فرایند وسیع مشورتی در باره اتخاذ و انجام اهداف فوق است .

این امر مستلزم تلاشی صادقانه برای نیل به مقاصد فوق است که منبع آن قوای خلاقه مردم و اتحاد عمل و نظر برای دستیابی به آینده روشن و پرامیدی است که سرنوشت آینده ملتمان به آن بستگی دارد. مشارکت وسیع و مستمرّ مردم در چنین فرایند مشورتی ضامن موفقیت ما خواهد بود.- بهائیان مصر با علاقه و اطمینان در این روند همراه هموطنان خویش خواهند کوشید هر چند از نظر کمّیت، جمعیت کوچکی را تشکیل می دهند ولی با برخورداری از آموزه های معنوی و تجارب یکصد ساله در این سرزمین می توانند در به ثمر رساندن بلوغ و تحول بنیادین جامعه مصر نقش موثری را ایفاء نمایند.