پیامبر و فلاسفه (۱)

نوشتۀ مایکل کِرتوتی ‌(Michael Curtotti) (۲)

ترجمۀ مهرداد جعفری
۱۴ سپتامبر ۲۰۱۷

در میان پیامبران پروردگار، حضرت بهاءُالله به عنوانِ مَظهَرِ ظهورِ اِلهی مطالبی غیرعادی (شاید منحصر به فرد) در میان پیامبران نازل فرمودند و آن اظهارِ بیاناتی در مورد فلسفه و فلاسفه می باشد. این اَمر ممکن است سابقه ای در تاریخ بشریّت نداشته باشد و یا آنکه تا حال معلوم و آشکار نگردیده.

علی رغم این نکتۀ منصفانه باید بیان نمود که عدمِ ذکرِ مَظاهرِ ظهورِ اِلهی عاملی نبوده که در گذشته علوم و فلسفه شکوفا نگردند. با نظراتی محتاطانه می توان گفت که بسیاری از غربیان معتقد بودند بعد از سقوط امپراطوری روم در غرب علوم و فلسفه «عصری تاریک» را طیّ نمود ولی در حقیقت قبل از دوران رنسانسِ اروپا، فلسفه بیش از هزار سال در عالمِ اسلامی رشد نموده شکوفا گردید. و مطالبی در این مورد دربارۀ قسمت های دیگر کرۀ اَرض ذکر نشده. حتّی در اروپا از آنچه از تاریخ نویسان باقی مانده که مایلند بشریّت باور نماید «قرون وسطی» نسبت به قرن شانزدهم آنچنان تاریک نبوده. مثالی از این بابت را می توان در فیلم «اگورا Agora« //beyondforeignness.org/3034 که بنحوی زیبا و گیرا نکات تعصّبات مذهبی و اثرات آن را دنبال نموده می توان مشاهده نمود گرچه در بعضی از موارد از اشاره به حقائق تاریخی که قبلاً ذکرشد خود داری نموده.

در هر حال بیانات حضرت بهاءُالله از این نظر قابل توجّه است که در مورد رابطۀ علوم و ادیان اشاره فرمودند که قبلاً //noghtenazar.org/node/1723 هم در این مقالات مورد توجّه قرار گرفته. یکی از مباحث مهمِّ ذکر شده در میان آثارِ حضرت بهاءُالله در این زمینه لوحِ مبارکِ «حکمت» است //reference.bahai.org/fa/t/b/TB/ که مانند مکاتبه ای خطاب به نفسی محترم است که قبلاً هم ذکرشان شده. ایشان آقا محمّد (قائنی) //noghtenazar.org/node/1744 که بعداً به لقب «نَبیلِ اَکبر» از قلمِ حضرت بهاءُالله مفتخر گردیدند می باشند. همان طوری که می دانیم قبل از این که آقا محمّد به دیانت بهائی اقبال نمایند یکی از علمای معروف بودند که علاقه به فلسفه داشتند. ایشان به عنوان بابی مورد اتّهام قرار گرفتند که این اتّهامِ غیرِ واقعی باعث ایمان ایشان به دیانت بهائی گردید.

در لوح حکمت حضرت بهاءُالله بسیاری از فلاسفه را نام برده اند که از جمله می توان از سُقراط، اَرَسطو و افلاطون نام ذکر برد.

در دنبالۀ این مقاله بعضی از مطالبی که در لوح حکمت آمده مورد توجّه قرار خواهد گرفت گرچه هدف توجّه به رابطۀ مابین فلسفه (علوم) و ادیان می باشد و کاملاً واضح است که حضرت بهاءُالله آشکارا نسبت این رابطه را مشخّص می فرمایند که باید مورد توجّه نفوسی که در مسائل علمی به تحقیق مشغولند قرار گیرد.

«اِنّا نُحِبُّ الحُکَماءَ الَّذینَ ظَهَرَ مِنْهُمْ مَا انْتَفَعَ بِهِ النّاسُ وَ اَیَّدْناهُمْ بِاَمْرٍ مِنْ عِنْدِنا اِنّا کُنّا قادِرینَ.» ۳ [مضمون به فارسی: بدرستی که ما دوست داریم حُکمایی را که از ایشان ظاهر شد آنچه که مردم از آن نفع بردند و ما ایشان را به اَمری از جانبِ خود یاری کردیم بدرستی که ما قادریم.]

«اِیّاکُمْ یا اَحِبّائیٖ اَنْ تُنْکِرُوا فَضْلَ عِبادِیَ الحُکَماءِ الَّذینَ جَعَلَهُمُ اللهُ مَطالِعَ اسْمِهِ الصّانِعِ بَیْنَ العالَمینَ أفْرِغُوا جُهْدَکُمْ لِیَظْهَرَ مِنْکُمُ الصَّنایِعُ وَ الاُمورُ الّتیٖ بِها یَنْتَفِعُ کُلُّ صَغیرٍ وَ کَبیرٍ.» ۴ [مضمون به فارسی: مبادا ای دوستانِ من [بهائیان] که اِنکار کنید فضلِ بندگانِ حکیمِ مرا که خداوند ایشان را مَطالِعِ [مَحَلّ هایِ طلوعِ] اسمِ «صانعِ» خود بین عالمیان قرار داده. توانایی خود را صرف کنید تا از شما صنایع و اُموری آشکار شود که هر کوچک و بزرگی از آن سود برند.]

حضرت بهاءُالله نظریۀ دوگانگی را که در میان ادیانِ اِلهی و علوم پیش آمده بطور کلّی مردود محسوب می فرمایند.

«قُلْ اِنَّ الفَلاسِفَةَ ما اَنْکَرُوا القَدیمَ بَلْ ماتَ اَکْثَرُهُمْ فیٖ حَسْرَةِ عِرْفانِهٖ کَما شَهِدَ بِذلِکَ بَعْضُهُمْ.» ۵ [مضمون به فارسی: بگو بدرستی که فلاسفه قدیم را اِنکار نکردند بلکه در حسرتِ شناختِ آن مُردند چنان که بعضی از ایشان به آن شهادت دادند.]

«مَنْ کانَ فیلسُوفاً حَقیقیّاً ما اَنْکَرَاللهَ وَ بُرْهانَهُ بَلْ اَقَرَّ بِعَظَمَتِهٖ وَ سُلطانِهِ المُهَیْمِنِ عَلَی العالَمینَ.» ۶ [مضمون به فارسی: کسی که فیلسوفِ حقیقی است خدا و بُرهان او را اِنکار نکرد بلکه به عظمت و قدرتِ چیرۀ او بر عالَمیان اِقرار نمود.]

این بیانات مبارکه مطالبِ نه چندان مشهور دانشمندانی چون اِسحق نیوتون را به خاطر می آورد که نشان دهندۀ اعتقادات عمیق وی به امور روحانی است و باعث گردید که وی تحقیقات بسیاری در مطالب متذکّره در انجیل و علم کیمیا نماید. کلمات نیوتون در زیر آمده.

«نمی دانم که دنیا به چه نظری به من نگاه می کند ولی برای خودم مانند آن است که چون پسر بچه ای در ساحل دریا به بازی مشغول و به پیدا کردن سنگریزه های زیباتر و صاف تر از شن های معمولی می باشد و این در حالی است که اقیانوس حقیقت دست نخورده ای است که در مقابل چشمانم ظاهر است.» ۷

پاورقی ها:
توجّه: برای «محفوظ بودن حقّ چاپ» به اصل مقاله به انگلیسی مراجعه فرمائید.
(۱). این مقالۀ شمارۀ ۱۵۸ نویسنده می باشد.
(۲).مایکل کِرتوتی به مناسبت جشن دویستمین سالگرد تولّد مبارک حضرت بهاءالله که در ۲۱\۲۲ اکتبر ۲۰۱۷ برگزار می گردد تعهّد شخصی نموده که تا آن روز ۲۰۰ مقاله در مَواضیع مختلفۀ دیانت بهائی بنویسد. برای اصل این مقاله ها به: //beyondforeignness.org/ مراجعه فرمائید.
(۳). مجموعه الواح نازله بعد از کتاب اقدس، لوح حکمت، صفحۀ ۹۰.
(۴). ایضاً.
(۵). ایضاً، صفحۀ ۸۷.
(۶). ایضاً، صفحۀ ۹۰.
(۷). ترجمۀ تحت اللّفظی بر گرفته از کتاب:
Memoirs of the Life, Writings, and Discoveries of Sir Isaac Newton (1855) by Sir David Brewster (Volume II. Ch. 27)