لوحِ حُکمت: اَبعادِ حیاتی حکیمانه (۱)

نوشتۀ مایکل کِرتوتی ‌(Michael Curtotti) (۲)

۱۴ سپتامبر ۲۰۱۷
ترجمۀ مهرداد جعفری

در لوح مبارک حکمت تطابق علوم و ادیان //noghtenazar.org/node/1770 را مورد تحقیق قرار دادیم. در این مقاله سعی بیش تری شده که بتوان استنباط عمیق تری از اَمرِ «حِکمت» در آثار حضرت بهاءُالله به دست آورد.

در درجۀ اوّل باید قبول نمود که قسمتی از حکمت این است که در حقیقت نکات عمیق تری از آنچه که در عالمِ مادّه احساس می شود وجود دارد.

«لَمّا مُلِئَتْ عُیُونُ اَهْلِ الشَّرْقِ مِنْ صَنایِعِ اَهْلِ الغَربِ لِذا هامُوا فِی الاَسبابِ وَ غَفَلوا عَنْ مُسَبِّبِها وَ مُمِدِّها مَعَ اِنَّ الّذینَ کانُوا مَطالِعَ الحِکْمَةِ وَ مَعادِنَها ما اَنْکَرُوا عِلَّتَها وَ مُبْدِعَها وَ مَبْدَأها.» ۳ [مضمون به فارسی: وقتی که چشم های اَهلِ شرق از صنایعِ اَهلِ غرب پُر شد ایشان در «اسباب» سرگردان شدند و از «مسبّب و مَدَد کنندۀ اسباب» غافل شدند با این که مَطالعِ و مَعادنِ حکمتْ علّت و اِبداع کننده و اصل و سرچشمۀ آن را اِنکار نکردند.]

تشخیص این که نوع بشر در واقع محتاج به مربّیِ اِلهی است «اوّلین قدم در راه حکمت» است:

«قُلْ اَوَّلُ الحِکمَةِ وَ اَصْلُها هُوَ الاِقرارُ بِما بَیَّنَهُ اللهُ لِاَنَّ بِهِ اسْتَحْکَمَ بُنیانُ السّیاسَةِ الَّتیٖ کانَتْ دِرْعاً لِحِفْظِ بَدَنِ العالَمِ.» ۴ [مضمون به فارسی: بگو اَوّلِ حکمت و اصلِ آن اقرار به آنچه خداوند تبیین فرموده است می باشد چه که به آن بنیانِ سیاستی که زرهی برای حفظِ بدنِ عالَمِ است مستحکم می شود.]

بُعد دیگری از حکمت که از آثار حضرت بهاءُالله استنباط می گردد در مورد مطالب و محتویات فعالیّت های علمی و یا فلسفی می باشد. حضرت بهاءُالله مطالبی در مورد این سؤال که آیا عالمِ خلقت مَبدَئی داشته و یا در زمان بخصوصی خلق گردیده را بیان فرمودند. این نکته مربوط به مجادلۀ طولانیِ فلسفی در جهان اسلام است. در زمینۀ این گفتگو می توان مبحثی دربارۀ کلامِ اِلهی //noghtenazar.org/node/1765 و نقش آن در خلقت عالم را یافت، (۵) که حضرت بهاءُالله مایل نمی باشند پیروانشان به چنین مبحثی داخل گردند.

«لَیْسَ لِجَنابِکَ أنْ تَلْتَفِتَ اِلیٰ قَبلُ وَ بَعدُ اذْکُرِ الیَومَ وَ ما ظَهَرَ فیهِ اِنَّهُ لَیَکْفِی العالَمینَ اِنَّ البَیاناتِ وَ الاِشاراتِ فیٖ ذِکْرِ هٰذِهِ المَقاماتِ تُخْمِدُ حَرارَةَ الوُجُودِ لَکَ اَنْ تَنْطِقَ الْیَومَ بِما تَشْتَعِلُ بِهِ الاَفئِدَةُ وَ تَطیرُ اَجسادُ المُقبِلینَ.» ۶ [مضمون به فارسی: بر آن جناب نیست که به قبل و بعد توجّه کنید. امروز و آنچه را که در آن آشکار شده ذکر کنید بدرستی که آن عالمیان را کفایت می کند. بدرستی که بیانات و اِشارات در ذکرِ این مقامات حرارتِ وجود را خاموش می سازد. بر توست که امروز به آن چیزی سخن گویی که به آن قلب های مشتعل می شود و جسدهای مُقبلین به پرواز می آید.]

شاید بُعدِ پُر اهمّیّتِ دقائقِ مندرجۀ لوحِ مبارکِ حِکمت در حیاتی حکیمانه مربوط به روابط و تماس با دیگر نفوس در جامعۀ بشری باشد.

«یا قومُ دَعُوا الرّذائِلَ وَ خُذُوا الفَضائِلَ کُونُوا قُدوةً حَسَنَةً بَینَ النّاسِ وَ صَحیفةً یَتَذَکَّرُ بِهَا الاُناسِ. مَنْ قامَ لِخِدمَةِ الاَمرِ لَهُ أنْ یَصدَعَ بِالحِکمَةِ وَ یَسْعَی فیٖ اِزالَةِ الجَهلِ عَن بَینِ البَریَّةِ قُل أنِ اتَّحِدُوا فی کَلِمَتِکُم وَ اتَّفِقُوا فی رَأیِکُم وَ اجْعَلوا اَشراقَکُم اَفضَلَ مِنْ عَشِیِّکُم وَ غَدَکُم اَحسَنَ مِن اَمسِکُم. فَضلُ الاِنسانِ فِی الخِدمَةِ وَ الکَمالِ لا فِی الزّینَةِ وَ الثَّروَةِ و المالِ اِجعَلوا اَقوالَکُم مُقدَّسَةً عَنِ الزَّیغِ وَ الهَویٰ وَ اَعمالَکُم مُنَزَّهةً عَنِ الرَّیبِ وَ الرِّیا. قُلْ لاتَصْرِفُوا نُقُودَ اَعمارِکُمُ النَّفیسةِ فِی المُشتَهيّاتِ النَّفسِيَّةِ وَ لا تَقتَصِرُوا الاُمورَ عَلیٰ مَنافِعِکُمُ الشَّخصِيَّةِ. اَنفِقُوا اِذا وَجَدتُم وَ اصْبِرُوا اِذا فَقَدْتُم. اِنَّ بَعدَ کُلِّ شِدّةٍ رَخاءٌ وَ مَعَ کُلِّ کَدِرٍ صَفاءٌ اِجتَنِبُوا التَّکاهُلَ وَ التَّکاسُلَ وَ تَمَسَّکُوا بِما یَنتَفِعُ بِهِ العالَمُ مِنَ الصَّغیرِ وَ الکَبیرِ وَ الشُّیُوخِ وَ الاَرامِلِ. قُلْ اِیّاکُم اَنْ تَزرَعُوا زُؤانَ الخُصُومَةِ بَینَ البَریّةِ وَ شَوکَ الشُّکُوکِ فِی القُلُوبِ الصّافِیَةِ المُنیرَةِ.

لا تَعْمَلوا ما یَتَکَدَّرُ بِه صافیٖ سَلسَبیلِ المَحَبَّةِ وَ یَنقَطِعُ بِه عَرْفُ المَوَدَّةِ لَعَمْریٖ قَدْ خُلِقتُم لِلوِدادِ لا لِلضَّغینَةِ وَ العِنادِ لَیْسَ الفَخْرُ لِحُبِّکُم اَنْفُسَکُم بَلْ لِحُبِّ اَبناءِ جِنْسِکُم. وَ لَیْسَ الفَضْلُ لِمَنْ یُحِبُّ الوَطَنَ بَلْ لِمَنْ یُحِبُّ العالَمَ کُونُوا فِی الطَّرْفِ عَفیفاً وَ فِی الیَدِ أمیناً وَ فِی اللِّسانِ صادِقاً وَ فِی القَلبِ مُتَذَکِّراً.» ۷ [مضمون به فارسی: بگو ای قوم دست از پستی ها بردارید و فضیلت ها را بگیرید. نمونه و اُسوۀ نیکی بین مردم و کتابی که به آن مردم متذکّر شوند، باشید. هر کس برای خدمت امر [دیانت بهائی] قیام می کند بر اوست که حکمت را آشکار سازد و در از بین بردن نادانی از بین مردم بکوشد. بگو در کلمۀ خودتان متّحد و در رأیتان متّفق باشید و صبحتان را از شامتان و فردایتان را از دیروزتان برتر قرار دهید. فضل انسان در خدمت و کمال است نه در زینت و ثروت و مال. گفتارتان را از انحراف و شکّ و شبهه و هَوای نفس، و اعمالتان را از شک و بدگمانی و ریا پاک و مقدّس دارید. بگو داراییِ عُمرهایِ نفیس و پُرارزش خود را در خواهش های نفسانی صرف نکنید و امور را به منافع شخصی خودتان بسنده و محدود نکنید. انفاق کنید وقتی یافتید و صبر کنید وقتی از دست دادید. بدرستی که بعد از هر شدّتی گشایش و با هر تیرگی و سختی خوشی است. از تنبلی و سستی و بیهودگی دوری کنید و به آنچه که مردم جهان از پیر و جوان و بزرگ و ضعیف از آن منتفع می شوند، چنگ زنید. بگو مبادا تلخدانۀ دشمنی بین مردم و خار شکّ و تردید در قلوب صاف و روشن بکارید.

عمل نکنید آنچه را که پاکی چشمۀ مَحَبَّت به آن تیره می گردد و بوی خوش دوستی قطع می شود. قسم به جانم و دینم که شما برای دوستی آفریده شده اید نه برای کینه و دشمنی. فخر در این نیست که خودتان را دوست بدارید، بلکه فخر در این است که همنوعان خودتان را دوست بدارید. و فضل برای کسی نیست که وطن را دوست می دارد بلکه برای کسی است که عالَم را دوست می دارد. در نگاه عَفیف و در دست اَمین و در زبان راستگو و در قلب روشن و آگاه باشید.]

در زمینه تاریخ فلسفه میتوان استنباط نمود که حضرت بهاءالله بشر را به اجرای فلسفه عملی و حکمت هدایت میفرمایند که همان محبت حقیقی هر نفسی نسبت به همنوع خویش در میان جامعه بشری است. در این قسمت ها کوتاه بیان مبارک ذکر شده زیباترین اوامر و احکام حضرت بهاءالله را می توان یافت.

پاورقی ها:

توجّه: برای «محفوظ بودن حقّ چاپ» به اصل مقاله به انگلیسی مراجعه فرمائید.
(۱). این مقالۀ شمارۀ ۱۵۹ نویسنده می باشد.
(۲).مایکل کِرتوتی به مناسبت جشن دویستمین سالگرد تولّد مبارک حضرت بهاءالله که در ۲۱\۲۲ اکتبر ۲۰۱۷ برگزار می گردد تعهّد شخصی نموده که تا آن روز ۲۰۰ مقاله در مَواضیع مختلفۀ دیانت بهائی بنویسد. برای اصل این مقاله ها به: //beyondforeignness.org/ مراجعه فرمائید.
(۳). مجموعه اَلواحِ مبارکه نازله بعد از کتابِ مستطابِ اَقدَس، لوحِ حکمت، صفحۀ ۸۵.
(۴). ایضاً، صفحۀ ۹۰.
(۵). ایضاً، صفحۀ ۸۳- «لابّد لکلّ امر من مبدأ...»
(۶). ایضاً، صفحۀ ۸۴.
(۷). ایضاً، صص: ۸۰-۸۱.